شیوع گسترده آنفلوآنزا در ایران؛ ۷ استان از آستانه هشدار عبور کردند

در هفته های اخیر، موج تازه ای از ویروس های فصلی در کشور در حال گردش است، اما داده های رسمی وزارت بهداشت نشان می دهد که آنفولانزا با سرعتی بیشتر از سایر عوامل بیماری زا، در حال تبدیل شدن به ویروس غالب دستگاه تنفسی است. افزایش محسوس موارد بستری و عبور برخی استان ها از آستانه هشدار، نگرانی های تازه ای درباره مدیریت فصل سرد و کنترل بیماری های پوستی و تنفسی ایجاد کرده است. این گزارش، تصویری به روز از وضعیت گردش ویروس ها، شدت شیوع و استان هایی که در وضعیت وخیم تر قرار دارند، ارائه می دهد.

آنفولانزا در صدر ویروس های تنفسی کشور قرار گرفت

در هفته اول آذر، آمار های منتشر شده از سوی وزارت بهداشت نشان می دهد که آنفولانزا با سهم بالا تر نسبت به سایر ویروس های تنفسی، به عامل اصلی مراجعه بیماران در کشور تبدیل شده است. سرعت گسترش این ویروس در جامعه، موجب افزایش بستری ها و بالا رفتن توجه نظام درمانی به مدیریت موج جدید بیماری شده است. بررسی نمونه های آزمایشگاهی، نشان دهنده برتری واضح این ویروس نسبت به کووید ۱۹ و سایر عوامل تنفسی است.

• بر اساس داده های نظام مراقبت دیده وری، ۳۵.۷ درصد از نمونه های تنفسی گرفته شده، به آنفولانزا اختصاص داشته است.
• سهم ویروس کووید ۱۹ کمتر از یک درصد گزارش شده که نشان دهنده پایین بودن گردش این ویروس در هفته مورد بررسی است.
• بیشترین موارد مشاهده شده مربوط به نوع A آنفولانزا و زیرگونه اچ سه ان دو بوده است.

افزایش شدید بستری ها و عبور از چهار برابر آستانه هشدار

افزایش تعداد مراجعات بیمارانی که با علائم شدیدی چون تب، سرفه، بدن درد و التهاب دستگاه تنفسی به مراکز درمانی مراجعه کرده اند، نشانه ای روشن از شدت گرفتن موج جاری است. داده ها نشان می دهد نسبت بیماران بستری نه تنها رو به افزایش بوده، بلکه به چندین برابر حد هشدار نیز رسیده است. همین موضوع باعث شده تا وضعیت کنترل بیماری در برخی استان ها حساس تر شود.

این روند افزایشی معمولا در فصل سرد سال دیده می شود، اما شدت موج جاری بیشتر از میانگین سال های اخیر گزارش شده است. ترکیب گردش ویروس های مختلف و افزایش فعالیت اجتماعی در شروع فصل زمستان می تواند یکی از دلایل بالا بودن سرعت انتشار باشد. داده های موجود نشان می دهد که نوع اچ سه ان دو، در کشور و همچنین در بسیاری از کشورهای نیم کره شمالی، شیوع بالاتری دارد و معمولا علائم شدیدتری ایجاد می کند.

• آمار بستری های مرتبط با آنفولانزا به چهار برابر حد هشدار رسیده است.
• نسبت بیماران دارای علائم شدید تنفسی (ساری) در حال افزایش مداوم است.
• موارد بستری در یک هفته، رشد قابل توجهی نسبت به هفته قبل داشته است.

افزایش جهشی نمونه های مثبت در آزمایش های سرپایی و بستری

نمونه های جمع آوری شده در مراکز درمانی و آزمایشگاه های شبکه بهداشت کشور نشان می دهد که تعداد تست های مثبت آنفولانزا نسبت به هفته گذشته به صورت چشمگیر رشد کرده است. این افزایش هم در میان بیماران سرپایی و هم در بیماران بستری مشاهده می شود و نشان دهنده گسترش فعال ویروس در جامعه است.

گزارش های جهانی نیز نشان می دهد اچ سه ان دو، در سال جاری در بسیاری از کشور ها فعالیت بیشتری نسبت به سایر انواع داشته است. این زیرگونه معمولا سرعت انتقال بالاتر و دوره بیماری طولانی تری ایجاد می کند. افزایش موارد سرپایی معمولا به معنی افزایش موارد بستری در هفته های آینده است و این الگو در حال تکرار شدن در کشور است.

• بر اساس داده های نظام مراقبت آزمایشگاهی غیر دیده وری، ۲۸.۷ درصد نمونه ها در هفته گذشته مثبت بوده است.
• این آمار نسبت به هفته پیش، حدود یک و نیم برابر افزایش داشته است.
• بیش از ۸۵ درصد موارد مثبت مربوط به آنفولانزا نوع ای و زیرگونه اچ سه ان دو بوده است.

وضعیت وخیم تر در هفت استان کشور

بررسی وضعیت استان ها نشان می دهد که شیوع آنفولانزا در برخی نقاط کشور شدت بیشتری دارد و میزان نمونه های مثبت در آن مناطق بالاتر از متوسط کشور گزارش شده است. افزایش بار بیماری در این استان ها، زنگ خطری برای سیستم درمانی و شبکه بهداشت محسوب می شود.

این اختلاف آماری می تواند ناشی از تراکم جمعیتی، شرایط آب و هوایی، میزان رفت و آمد، و همچنین حساسیت فرآیند گزارش دهی باشد. استان هایی مانند تهران و اصفهان که جمعیت بیشتری دارند، معمولا زودتر شاهد افزایش موارد ویروسی می شوند. استان هایی مثل خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان نیز ممکن است به علت شرایط خاص اقلیمی و دسترسی محدودتر به خدمات درمانی، با سرعت بیشتری درگیر موج بیماری شوند.

• هفت استان دارای وضعیت بدتر از سطح کشوری شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، قزوین، سیستان و بلوچستان و همدان هستند.
• استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و مازندران هنوز از آستانه هشدار عبور نکرده اند.

نتیجه گیری

آنفولانزا اکنون به ویروس غالب تنفسی کشور تبدیل شده و با افزایش چشمگیر موارد بستری، توجه جامعه پزشکی و مردم را به خود معطوف کرده است. داده های به روز نشان می دهد زیرگونه اچ سه ان دو عامل اصلی موج کنونی است و در برخی استان ها وضعیت نگران کننده تر از متوسط کشوری است. رعایت توصیه های بهداشتی، واکسیناسیون افراد پر خطر و آگاهی از علائم هشدار، مهم ترین ابزار های کنترل بیماری در فصل سرد محسوب می شوند. جهان نیز با موج های مشابه مواجه است و الگوی فعلی ایران، بخشی از چرخه جهانی گردش ویروس های فصلی به شمار می رود.