نوشیدنی‌ های انرژی‌ زا و تأثیر مخرب آنها بر ترمیم و سلامت عضلات

نوشیدنی‌های انرژی‌زا در سال‌های اخیر به ویژه در میان نوجوانان و ورزشکاران محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. این محصولات با تبلیغات گسترده وعده افزایش انرژی، تمرکز و توان بدنی می‌دهند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مصرف مداوم آن‌ها می‌تواند پیامدهای منفی جدی برای سلامت عضلات داشته باشد. مطالعه تازه‌ای که نتایج آن در نشریه Scientific Reports منتشر شده است، نشان می‌دهد که این نوشیدنی‌ها می‌توانند فرایند ترمیم عضلات را با افزایش مرگ سلولی و اختلال در بازسازی فیبرهای عضلانی مختل کنند.

مرگ سلولی و اثرات سیتوتوکسیک نوشیدنی‌ های انرژی‌ زا

نوجوانان و ورزشکارانی که به طور منظم از نوشیدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌کنند، ممکن است بدون آنکه بدانند، فرآیند طبیعی بازسازی عضلات خود را تضعیف کنند. در این تحقیق، محققان اثر ۸ نوشیدنی انرژی‌زا از چهار برند مشهور (RedBull، Monster، Rockstar و Celsius) را روی سلول‌های عضلانی موش در محیط آزمایشگاهی بررسی کردند.

نتایج نشان داد که میزان مرگ سلولی یا سیتوتوکسیک بودن نوشیدنی‌ها بسته به شرایط محیطی سلول‌ها متفاوت است. در شرایط رشد طبیعی، اکثر نوشیدنی‌ها مرگ سلولی قابل توجهی ایجاد نکردند، اما نوشیدنی‌های Celsius، به‌خصوص مدل Live Fit و Heat، در رقت 1:5 میزان مرگ سلولی را به ۱۴ تا ۲۸ درصد افزایش دادند. این نشان می‌دهد که مصرف این محصولات می‌تواند سلامت سلول‌های عضلانی را به شکل قابل توجهی تهدید کند.

اثرات محیط سلولی و واکنش فیبرهای عضلانی

مطالعات نشان دادند که وقتی سلول‌ها تحت شرایط استرس و تغییر قرار می‌گیرند، واکنش آن‌ها به نوشیدنی‌های انرژی‌زا شدیدتر می‌شود. در این شرایط، بیشتر نوشیدنی‌ها در رقت 1:5 موجب افزایش چشمگیر مرگ سلولی تا ۲۰ تا ۳۰ درصد شدند، که می‌تواند توانایی عضلات برای بازسازی و ترمیم را به شدت کاهش دهد. تنها استثنا نوشیدنی RedBull Zero بود که اثر محافظتی نسبی از خود نشان داد. محققان احتمال می‌دهند حضور دو برابر ویتامین B6 در فرمول این نوشیدنی، نقش محافظتی محدودی داشته باشد.

همچنین، نوشیدنی Celsius Live Fit باعث کاهش قطر فیبرهای عضلانی شد که نشانگر تحلیل و ضعف ساختاری بافت عضلانی است. این تغییرات می‌تواند عملکرد عضلات در ورزش و فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار دهد و خطر آسیب‌های عضلانی را افزایش دهد.

ترکیبات و پیامدهای مصرف طولانی‌ مدت

نوشیدنی‌های انرژی‌زا معمولاً حاوی مقادیر بالای کافئین، شکر و ترکیبات محرکی مانند جینسنگ هستند. مصرف مداوم این ترکیبات می‌تواند علاوه بر تأثیر بر ترمیم عضلات، عوارض قلبی‌عروقی، عصبی، گوارشی و کلیوی ایجاد کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد کافئین ممکن است فشار خون و ضربان قلب را افزایش دهد، در حالی که قند بالا و مواد محرک می‌توانند منجر به التهاب سلولی و اختلال در عملکرد ارگان‌ها شوند.

بازار جهانی نوشیدنی‌های انرژی‌زا در حال حاضر بیش از ۵۰ میلیارد دلار ارزش دارد و حدود یک‌سوم نوجوانان به طور منظم این محصولات را مصرف می‌کنند. با این حال، سازمان غذا و داروی آمریکا نظارت مستقیمی بر ترکیبات این نوشیدنی‌ها ندارد، که نگرانی‌ها درباره ایمنی مصرف آن‌ها را افزایش می‌دهد.

پیامدهای سلامتی برای ورزشکاران و نوجوانان

برای ورزشکاران، مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا ممکن است به جای بهبود عملکرد، بازسازی عضلات پس از تمرین را مختل کند و ریسک آسیب‌دیدگی را افزایش دهد. برای نوجوانان، این محصولات می‌توانند رشد طبیعی عضلات و سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهند و زمینه‌ساز مشکلات متابولیک و قلبی در آینده شوند. مطالعات توصیه می‌کنند که مصرف این نوشیدنی‌ها به‌ویژه در سنین رشد محدود شود و نوجوانان به جای آن از منابع طبیعی انرژی و تغذیه مناسب برای حمایت از رشد و عملکرد عضلانی استفاده کنند.

نتیجه‌ گیری

تحقیقات جدید هشدار می‌دهند که نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند سلامت عضلات و فرآیند ترمیم آن‌ها را مختل کنند و در درازمدت پیامدهای جدی برای ورزشکاران و نوجوانان داشته باشند. محدود کردن مصرف این محصولات، افزایش آگاهی والدین و مربیان و جایگزینی با تغذیه سالم و متعادل می‌تواند به حفظ سلامت عضلانی و عملکرد جسمانی کمک کند. توجه به برچسب ترکیبات و احتیاط در مصرف روزانه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا از اثرات مخرب احتمالی جلوگیری شود.