اسپری بینی و پیشگیری از بیماری های زمستانی
با نزدیک شدن فصل سرما و افزایش شیوع ویروس‌های تنفسی مانند کرونا و سرماخوردگی، بسیاری به دنبال راهکارهای ساده برای پیشگیری هستند. یکی از ایده‌های جدید، استفاده از اسپری‌های بینی است که می‌توانند به...
با نزدیک شدن فصل سرما و افزایش شیوع ویروس‌های تنفسی مانند کرونا و سرماخوردگی، بسیاری به دنبال راهکارهای ساده برای پیشگیری هستند. یکی از ایده‌های جدید، استفاده از اسپری‌های بینی است که می‌توانند به عنوان سد اولیه مقابل ویروس‌ها عمل کنند. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند اسپری آزلاستین، که پیش‌تر به عنوان آنتی‌هیستامین برای درمان آلرژی استفاده می‌شد، ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی را کاهش دهد. با این حال، این یافته‌ها هنوز در مرحله امید اولیه هستند و تحقیقات گسترده‌تری نیاز است.
چرا بینی در فصل ویروس های زمستانی اهمیت دارد؟
بینی نخستین خط دفاعی بدن در برابر ویروس‌های تنفسی است.
- ویروس‌هایی مانند کرونا و راینوویروس از طریق هوا و ذرات معلق منتقل می‌شوند و ابتدا روی لایه مخاطی بینی قرار می‌گیرند.
- این ویروس‌ها با اتصال به سلول‌های بینی وارد بدن شده و تکثیر می‌شوند، که موجب التهاب و علائمی مانند گرفتگی، آبریزش بینی، گلودرد و در موارد شدید تب، لرز و درد عضلانی می‌شود.
- جلوگیری از چسبیدن و تکثیر ویروس‌ها در بینی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری را کاهش دهد و حتی در برخی شرایط از بروز بیماری جلوگیری کند.
بنابراین هر روشی که بتواند بینی را از ویروس‌ها محافظت کند، می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کاهش ابتلا به بیماری‌های زمستانی داشته باشد.
آزلاستین: آنتی هیستامین قدیمی با کاربرد جدید
آزلاستین دارویی است که معمولاً برای کنترل آلرژی‌های بینی و رینیت استفاده می‌شود، اما تحقیقات نشان داده‌اند که این ماده می‌تواند در چند مرحله از چرخه عفونت ویروسی اختلال ایجاد کند:
- اتصال ویروس به سلول‌ها را کاهش می‌دهد.
- تکثیر ویروس در سلول‌های بینی را محدود می‌کند.
- التهاب ناشی از عفونت را کاهش می‌دهد و علائم اولیه بیماری را خفیف می‌کند.
نتایج کارآزمایی بالینی در آلمان
از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴، پژوهشگران آلمانی ۴۵۰ داوطلب سالم ۱۸ تا ۶۵ ساله را در یک مطالعه تصادفی کنترل‌شده بررسی کردند. شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم شدند:
- گروه آزلاستین: دریافت سه بار در روز اسپری بینی آزلاستین ۰/۱٪
- گروه دارونما: دریافت اسپری بینی بدون دارو
نتایج کلیدی:
- در طول دو ماه، تنها ۲/۲٪ از افراد گروه آزلاستین به کرونا مبتلا شدند، در حالی که این رقم در گروه دارونما ۶/۷٪ بود.
- افراد گروه آزلاستین کمتر دچار بیماری‌های تنفسی شدند و حتی در صورت ابتلا، زمان شروع بیماری طولانی‌تر بود.
- اسپری همچنین تعداد موارد ابتلا به راینوویروس (عامل اصلی سرماخوردگی) را کاهش داد.
- عوارض جانبی مشابه بودند، با این تفاوت که در گروه آزلاستین طعم تلخ، خونریزی بینی و خستگی بیشتر مشاهده شد؛ خستگی ممکن است ناشی از اثرات شبه‌خواب‌آور آنتی‌هیستامین باشد.
محدودیت های مطالعه
با وجود نتایج امیدوارکننده، این مطالعه محدودیت‌هایی دارد:
- تنها در یک مرکز بیمارستانی انجام شده و ممکن است نتایج در دیگر جمعیت‌ها متفاوت باشد.
- شرکت‌کنندگان جوان و سالم بودند؛ تأثیر اسپری در سالمندان یا بیماران پرخطر هنوز مشخص نیست.
- تعداد کل عفونت‌ها کم بود و مطالعات بزرگ‌تر می‌تواند نتایج دقیق‌تری ارائه دهد.
- حمایت مالی مطالعه از سوی شرکت تولیدکننده دارو صورت گرفته که می‌تواند احتمال سوگیری ایجاد کند.
آیا استفاده از اسپری بینی برای پیشگیری توصیه می شود؟
در حال حاضر، اسپری آزلاستین به عنوان یک لایه محافظ اضافی قابل توجه است، اما نباید جایگزین روش‌های اثبات‌شده پیشگیری شود:
- واکسیناسیون منظم علیه کرونا و آنفلوآنزا برای کودکان و بزرگسالان.
- بهبود کیفیت هوا در منزل و محل کار با استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا.
- استفاده از ماسک‌های استاندارد (N95 یا KN95) در مکان‌های شلوغ، هواپیما و مراکز درمانی.
اگر فردی از قبل برای آلرژی از اسپری آزلاستین استفاده می‌کند، ادامه مصرف ممکن است علاوه بر کنترل آلرژی، مزایایی در برابر ویروس‌ها داشته باشد. برای کسانی که تاکنون از این اسپری استفاده نکرده‌اند، مصرف آن به طور کلی بی‌خطر است، اما نباید جایگزین واکسن یا اقدامات پیشگیری ثابت‌شده شود.
نتیجه گیری
تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که اسپری بینی آزلاستین می‌تواند با ایجاد مانعی در بینی، ورود و تکثیر ویروس‌ها را محدود کند و خطر ابتلا به کرونا و سرماخوردگی را کاهش دهد. با این حال، برای توصیه عمومی و گسترده، نیاز به مطالعات چندمرکزی و بزرگ‌تر وجود دارد. در عین حال، رعایت واکسیناسیون، بهداشت فردی، کنترل کیفیت هوا و استفاده از ماسک همچنان مهم‌ترین و اثبات‌شده‌ترین راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های تنفسی زمستانی هستند. اسپری بینی می‌تواند یک مکمل مفید باشد، اما نباید به تنهایی به عنوان راهکار پیشگیری در نظر گرفته شود.