آمالگام دندانپزشکی و بررسی خطرات آن + نکات مهم برای سلامت دهان و دندان

سلامت دهان و دندان یکی از شاخص‌های مهم سلامت عمومی محسوب می‌شود و وضعیت آن در ایران نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است. آمارها نشان می‌دهند که هر ایرانی به طور متوسط ۲٫۵ تا ۳ دندان خراب دارد و در کل حدود ۲۵۰ میلیون دندان پوسیده در کشور وجود دارد. این میزان پوسیدگی نه تنها بر کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد، بلکه هزینه‌های سنگین درمانی را نیز بر خانواده‌ها و سیستم سلامت کشور تحمیل می‌کند. علاوه بر این، انتشار اطلاعات نادرست در فضای مجازی درباره ایمنی مواد دندانپزشکی مانند آمالگام باعث ایجاد ترس و سردرگمی میان مردم شده است.

وضعیت سلامت دهان و دندان در ایران

سلامت دندان‌ها در میان کودکان و بزرگسالان متوسط تا رو به بد ارزیابی می‌شود و حتی کودکان یک تا دو ساله نیز اغلب یک تا دو دندان پوسیده دارند.

دلایل اصلی این وضعیت عبارتند از:

• تغذیه نامناسب: مصرف زیاد قند و شیرینی‌ها در سنین زیر سه سال نقش مهمی در ایجاد پوسیدگی دارد.
• انتقال میکروب‌های دهان از مادر به کودک: این میکروب‌ها احتمال پوسیدگی دندان را در کودک افزایش می‌دهند.
• مراقبت ناکافی مادران از دهان کودک: بسیاری از والدین به روش صحیح مسواک زدن و پیشگیری از پوسیدگی در کودکان آگاهی ندارند.

به این ترتیب، بخش عمده مشکل ریشه در پیشگیری ضعیف دارد و نه فقط در درمان یا مسائل زیبایی.

خدمات زیبایی دندان چقدر نقش دارند؟

با وجود تبلیغات گسترده، نسبت خدمات زیبایی مانند لمینت و بلیچینگ بسیار کم است و کمتر از دو درصد کل خدمات دندانپزشکی کشور را شامل می‌شود.

نکات مهم درباره این خدمات عبارتند از:

• اولویت اصلی سلامت دندان است و زیبایی باید در درجه دوم قرار گیرد.
• بخش قابل توجهی از مشکلات مرتبط با تبلیغات در فضای مجازی و ورود افراد غیرمتخصص به حوزه زیبایی دندان ایجاد می‌شود.
• بسیاری از خدمات غیرقانونی توسط افراد فاقد مجوز ارائه می‌شوند که می‌تواند خطرناک و آسیب‌زا باشد.

بنابراین، تمرکز بر پیشگیری، آموزش به والدین و مراجعه به متخصصان مجاز، مؤثرترین روش برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

درمان‌ های مدرن دندانپزشکی؛ موفقیت و محدودیت‌ ها

ایمپلنت یکی از درمان‌های نسبتا جدید و موفق در دندانپزشکی است که موفقیت آن در ایران بیش از ۹۰ درصد گزارش شده است. با این حال، هیچ درمان دندانپزشکی موفقیت صددرصد ندارد و عوامل مختلفی مانند کیفیت مواد مصرفی، مهارت دندانپزشک و ویژگی‌های بیولوژیکی فرد در نتیجه نهایی تأثیرگذار هستند.

آمالگام؛ واقعیت‌ ها و نگرانی‌ ها

آمالگام یکی از قدیمی‌ترین مواد پرکننده دندان است که در برخی منابع نگران‌کننده معرفی شده است.

• ایمنی انسانی: مطالعات پزشکی تاکنون سمی بودن آمالگام و آسیب آن به سلامت انسان را تأیید نکرده‌اند.
• نگرانی زیست‌محیطی: اصلی‌ترین نگرانی درباره آمالگام مربوط به آلودگی محیط زیست هنگام تراش و دفع آن است. به همین دلیل، طبق توصیه‌های جهانی، مصرف این ماده تا حد امکان کاهش یافته است.
• کنترل کیفیت: تمام مواد دندانپزشکی مورد استفاده دارای مجوز سازمان غذا و دارو هستند و استانداردهای ایمنی رعایت می‌شود.

اشعه در دندانپزشکی چقدر ایمن است؟

عکسبرداری‌های دندانپزشکی با دستگاه‌های جدید ایمن هستند و میزان اشعه بسیار کم است.

• دستگاه‌ها معمولاً ۷۰ کیلوولت دارند و استفاده از ۱۲ تا ۱۴ عکس داخل دهانی در یک جلسه مجاز است.
• زنان باردار نیز می‌توانند با استفاده از پوشش سربی ایمنی لازم را رعایت کنند.
• بنابراین نگرانی از آسیب اشعه به بدن اغلب بی‌مورد است و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی کافی است.

چرا خدمات دندانپزشکی گران است؟

بخش عمده هزینه‌های دندانپزشکی مربوط به تجهیزات و مواد مصرفی است. اگرچه بسیاری از این تجهیزات در داخل کشور تولید می‌شوند، قیمت آن‌ها گاهی نزدیک به نمونه‌های خارجی است که باعث بالا رفتن هزینه‌ها می‌شود. همچنین تخصص و تجربه دندانپزشک، فناوری‌های به‌روز و هزینه‌های نگهداری و آموزش نیز در تعیین قیمت خدمات نقش دارند.

نتیجه‌ گیری

به طور کلی، آمالگام و سایر مواد دندانپزشکی، اگر طبق استانداردها استفاده شوند، برای سلامت انسان خطری ندارند و بیشتر نگرانی‌ها جنبه محیط زیستی دارند. سلامت دهان و دندان به پیشگیری، آموزش صحیح به والدین، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به متخصصان مجاز وابسته است.

مراقبت‌های بهداشتی درست و کاهش مصرف قند و شیرینی‌ها در کودکان می‌تواند از ایجاد پوسیدگی جلوگیری کند و نیاز به درمان‌های پرهزینه و پیچیده را کاهش دهد. در عین حال، درک درست از مواد و خدمات دندانپزشکی، اطلاعات نادرست فضای مجازی را خنثی کرده و به انتخابی ایمن و علمی برای حفظ سلامت دهان کمک می‌کند.