تحول جدید در پزشکی: قطره درمانی بینی برای مقابله با تومور های کشنده مغز

در سال های اخیر، درمان تومور های مغزی به دلیل ساختار پیچیده مغز و محدودیت در رساندن دارو به بافت های آسیب دیده، چالشی اساسی برای علم پزشکی بوده است. گلیوبلاستوما، مهاجم ترین و مرگبار ترین نوع تومور مغزی، اغلب در برابر درمان های رایج مقاوم است. اکنون گروهی از پژوهشگران آمریکایی توانسته اند روش تازه ای ارائه دهند که مسیر درمان را به شکل قابل توجهی دگرگون می کند. این روش بر پایه قطره درمانی بینی است که اجازه می دهد دارو بدون نیاز به عمل جراحی یا تزریق مستقیم، به شکل هدفمند وارد مغز شود.

دستاورد تازه محققان آمریکایی در طراحی قطره بینی ضد تومور های مغزی

پژوهشگران دانشگاه واشینگتن و دانشگاه نورث وسترن توانسته اند روشی نوآورانه برای رساندن دارو به مغز ارائه دهند. آن ها یک قطره بینی ویژه طراحی کرده اند که از نانو ساختار های مهندسی شده برای تقویت سیستم ایمنی مغز استفاده می کند. این روش به گونه ای طراحی شده که از مسیر های طبیعی صورت برای انتقال دارو به نقاط درگیر تومور بهره می گیرد.

در آزمایش های انجام شده روی موش ها، این قطره توانسته است واکنش ایمنی مغز را فعال کند و به طور مستقیم تومور گلیوبلاستوما را هدف قرار دهد. اهمیت این دستاورد در این است که بدون نیاز به جراحی و بدون ورود دارو به اندام های حساس دیگر، درمان در محل دقیق مورد نیاز انجام می شود. چنین روشی می تواند مسیر درمان بیماری هایی را که پیش از این غیر قابل دسترس بودند، به شکل چشمگیری تغییر دهد.

فناوری نانو ساختار های نوکلئیک کروی و فعال سازی مسیر STING

محققان در این پروژه نسل تازه ای از نانو ساختار ها را توسعه داده اند که با نام اسید های نوکلئیک کروی شناخته می شوند. این ساختار ها دارای یک هسته طلا و رشته هایی از دي ان اي هستند که برای فعال کردن مسیر ایمنی موسوم به STING طراحی شده اند. مسیر STING یکی از مسیر های کلیدی دفاعی بدن است که در شناسایی عوامل تهدید کننده و فعال سازی سلول های ایمنی نقش مهمی ایفا می کند.

این روش برخلاف دارو های پیشین که به سرعت تجزیه می شدند و تنها با تزریق مستقیم اثر داشتند، امکان رساندن دارو از راه بینی را فراهم می کند. مهندسی این نانو ساختار ها به گونه ای انجام شده که در برابر تخریب مقاوم باشند و بتوانند به سلول های ایمنی اطراف تومور برسند. این ابداع علمی چشم انداز تازه ای در درمان سرطان های مقاوم ایجاد کرده است.

نحوه ورود قطره بینی به مغز و تاثیر آن بر سلول های ایمنی

پس از ورود دارو به مجرای بینی، این ماده از امتداد عصب های اصلی صورت عبور می کند و مستقیما به نواحی نزدیک به تومور در مغز می رسد. این انتقال، بدون نیاز به عبور از سد خونی مغز انجام می شود؛ سدی که همیشه مانعی بزرگ در ورود دارو به بافت مغزی بوده است. مزیت مهم این روش آن است که تنها سلول های مرتبط با تومور فعال می شوند و سایر بخش های بدن درگیر دارو نمی شوند.

در بررسی های انجام شده، مشخص شده که دارو نه تنها به شکل هدفمند در محل تومور اثر می گذارد، بلکه موجب تقویت فعالیت سلول های حافظه ایمنی نیز می شود. این نوع پاسخ باعث ایجاد ایمنی طولانی مدت در برابر رشد دوباره تومور می شود. ترکیب این قطره با دارو هایی که قدرت سلول های تي را افزایش می دهند، نتایج قدرتمند تری در نابودی تومور نشان داده است.

چالش های درمان گلیوبلاستوما و نقش این روش در عبور از محدودیت ها

گلیوبلاستوما در زمره تومور های سرد قرار می گیرد. تومور های سرد توانایی تحریک سیستم ایمنی را ندارند و به همین دلیل نسبت به درمان های متداول ایمنو تراپی پاسخ مناسبی نمی دهند. این ویژگی، درمان این بیماری را بسیار دشوار کرده است. یکی از دلایل اصلی ناکارآمدی روش های پیشین، ناپایداری دارو ها در فعال سازی مسیر STING بوده است.

رویکرد جدید توانسته با پایدار کردن دارو، این محدودیت را پشت سر بگذارد. با این حال محققان تأکید کرده اند که فعال سازی مسیر STING به تنهایی برای درمان کامل کافی نیست. تومور های مغزی پیچیده هستند و از چندین مسیر مختلف برای غیر فعال کردن سیستم ایمنی استفاده می کنند. تیم پژوهشی اکنون در حال کار روی نسخه های پیشرفته تر این نانو ساختار ها است که بتوانند چند مسیر ایمنی را به صورت همزمان فعال کنند.

نتیجه گیری

پیشرفت اخیر پژوهشگران آمریکایی در استفاده از قطره بینی برای درمان تومور های کشنده مغزی، می تواند آغازگر نسلی تازه از روش های غیر تهاجمی در درمان سرطان باشد. این دستاورد نه تنها مسیری تازه برای درمان گلیوبلاستوما فراهم کرده، بلکه راه را برای درمان سایر سرطان های مقاوم نیز هموار می سازد.

انتشار نتایج این پژوهش در نشریه معتبر PNAS نشان می دهد که جامعه علمی نگاه ویژه ای به این نوآوری دارد. آینده درمان های هدفمند و ایمنی محور به کمک فناوری های نانو روشن تر از گذشته دیده می شود و این پیشرفت می تواند نقطه عطفی در مبارزه با سرطان های صعب العلاج باشد.