هورمونی طبیعی با پتانسیل مقابله با آنفلوآنزا: کشف نقش FGF21 در تقویت پاسخ بدن به عفونت
هر ساله میلیون‌ها نفر در جهان به ویروس آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند و این بیماری می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ در گروه‌های حساس منجر شود. درمان‌های فعلی آنفلوآنزا عمدتاً بر هدف قرار دادن خود ویروس...
هر ساله میلیون‌ها نفر در جهان به ویروس آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند و این بیماری می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ در گروه‌های حساس منجر شود. درمان‌های فعلی آنفلوآنزا عمدتاً بر هدف قرار دادن خود ویروس متمرکز هستند و گزینه‌های محدود برای کاهش علائم و بهبود سریع بیماران وجود دارد. پژوهشی تازه از دانشگاه تگزاس ساوت‌وسترن، تمرکز تحقیقات را به پاسخ بدن به عفونت تغییر داده و نقش هورمونی طبیعی به نام «فاکتور ۲۱ رشد فیبروبلاست» (FGF21) را در بهبود پاسخ فیزیولوژیکی بدن به آنفلوآنزا نشان داده است. این یافته می‌تواند راهی نوین برای درمان بیماری‌های ویروسی ارائه دهد.
نقش «فاکتور ۲۱ رشد فیبروبلاست» در پاسخ بدن به آنفلوآنزا
هورمون FGF21 به‌طور معمول در تنظیم متابولیسم، تعادل انرژی و پاسخ بدن به استرس‌های متابولیک مانند روزه‌داری یا مصرف الکل نقش دارد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که در طول عفونت آنفلوآنزا، سطح این هورمون در انسان و حیوانات افزایش می‌یابد و سیستم عصبی مرکزی را برای مقابله با استرس فیزیولوژیکی عفونت فعال می‌کند.
استیون کلیور، استاد زیست‌شناسی مولکولی و فارماکولوژی، توضیح می‌دهد: «FGF21 مغز را تحریک می‌کند تا از هیپوترمی و کاهش وزن ناشی از عفونت محافظت کند و با فعال‌کردن مسیرهای گرمازایی در بافت‌ها، دمای بدن را تثبیت کرده و توانایی کلی بدن برای مقابله با ویروس را افزایش دهد.»
مکانیسم عملکرد هورمون در مقابله با استرس عفونت
تحقیقات نشان داده است که FGF21 مستقیماً ویروس را از بین نمی‌برد، بلکه با کاهش استرس فیزیولوژیک ناشی از عفونت، به بدن کمک می‌کند بهتر با بیماری مقابله کند. این هورمون نواحی خاصی از مغز را فعال می‌کند که تولید گرما و حفظ دمای بدن را کنترل می‌کنند و باعث می‌شوند بیمار انرژی کافی برای مبارزه با بیماری داشته باشد. موش‌هایی که گیرنده FGF21 یا خود هورمون را نداشتند، روند بهبود کندتری داشتند که اهمیت این هورمون در پاسخ به آنفلوآنزا را نشان می‌دهد.
کارتیک راجاگوپالان، پژوهشگر ارشد این مطالعه، می‌گوید: «سیستم ایمنی تنها بخش پاسخ به عفونت نیست، بلکه سیگنال‌هایی به مغز ارسال می‌کند تا متابولیسم بدن بهینه شود و انرژی کافی برای مقابله با بیماری فراهم گردد.»
پیامدهای درمانی و کاربردهای بالقوه
این کشف مسیر جدیدی برای درمان آنفلوآنزا باز می‌کند. برخلاف داروهای ضدویروسی که به طور مستقیم ویروس را هدف قرار می‌دهند، FGF21 توانایی بدن برای مقابله با عفونت را بهبود می‌بخشد و ممکن است طیف وسیعی از پاسخ‌ها به بیماری‌های مختلف را تحت تأثیر قرار دهد. درمان‌های مبتنی بر افزایش یا تقویت فعالیت این هورمون می‌توانند در کنار روش‌های حمایتی رایج، سرعت بهبود بیماران و کاهش عوارض آنفلوآنزا را افزایش دهند.
استیون کلیور افزود: «برای موارد شدید آنفلوآنزا، مراقبت حمایتی همچنان ضروری است، اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که داروهایی که FGF21 یا مسیرهای مرتبط با آن را هدف می‌گیرند، می‌توانند به درمان‌های نوینی تبدیل شوند. تحقیقات آینده باید مشخص کند آیا این یافته‌ها برای سایر عفونت‌های ویروسی نیز کاربرد دارند یا خیر.»
پیشینه و اهمیت علمی FGF21
FGF21 برای اولین بار به‌عنوان هورمونی شناسایی شد که توسط کبد در پاسخ به استرس‌های متابولیک تولید می‌شود. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که این هورمون نقش حیاتی در حفظ تعادل انرژی در طول بیماری دارد و می‌تواند سیستم عصبی و متابولیسم را برای پاسخ بهینه به عفونت دوباره برنامه‌ریزی کند. این کشف، چشم‌اندازی تازه برای درمان‌های مبتنی بر تنظیم پاسخ فیزیولوژیک بدن فراهم کرده است، به‌ویژه در شرایطی که ویروس‌ها به سرعت مقاومت دارویی پیدا می‌کنند.
جمع بندی
پژوهش دانشگاه تگزاس ساوت‌وسترن، با تمرکز بر هورمون طبیعی FGF21، مسیر نوینی برای مقابله با آنفلوآنزا پیشنهاد می‌دهد که به جای هدف قرار دادن مستقیم ویروس، پاسخ بدن به بیماری را تقویت می‌کند. این رویکرد می‌تواند به درمان‌های حمایتی مؤثرتر و کاهش عوارض ناشی از عفونت‌های ویروسی منجر شود. اگر تحقیقات آینده این یافته‌ها را تأیید کنند، FGF21 می‌تواند به هدفی کلیدی برای توسعه داروهای جدید آنفلوآنزا و احتمالا سایر عفونت‌ها تبدیل شود.
نتایج این پژوهش در «مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم» (PNAS) منتشر شده است و می‌تواند نقطه آغازی برای تحقیقات گسترده‌تر در حوزه پاسخ‌های متابولیک بدن به عفونت‌ها باشد.