بازگشت کووید ۱۹: افزایش موارد، گونه‌ های جدید و ضرورت پایش و واکسیناسیون

در ماه‌های اخیر، شیوع عفونت‌های سارس-کوو-۲، عامل بیماری کووید-۱۹، دوباره در حال افزایش است. موارد گزارش‌شده جهانی در ماه گذشته بیش از ۱۹ هزار مورد نسبت به ماه قبل افزایش یافته‌اند، اما پژوهشگران هشدار می‌دهند که تعداد واقعی مبتلایان بسیار بالاتر است. کاهش تمرکز کشورها بر گردآوری داده‌های دقیق باعث شده تصویر کامل از گردش ویروس و گونه‌های مختلف در دسترس نباشد.

این روند، اهمیت پایش منظم و واکسیناسیون را بار دیگر نشان می‌دهد و ضرورت آمادگی نظام‌های بهداشتی برای مواجهه با موج‌های جدید بیماری را پررنگ می‌کند.

افزایش موارد کووید ۱۹ و کاهش داده‌ های پایشی

با گذر از دوران اوج همه‌گیری، بسیاری از کشورها پایش دقیق موارد کووید-۱۹ را کاهش داده‌اند. ماریا ون کرخوو، مدیر موقت دپارتمان مدیریت اپیدمی و پاندمی در سازمان جهانی بهداشت، هشدار می‌دهد که فراموشی جمعی نسبت به کووید-۱۹ باعث شده اطلاعات کاملی درباره گردش ویروس و گونه‌های جدید در دسترس نباشد.

پژوهشگران تأکید دارند که حتی نتایج تست‌های خانگی مثبت معمولاً در آمار رسمی ثبت نمی‌شوند و همین امر باعث می‌شود تصمیم‌گیری درباره واکسیناسیون و آماده‌سازی برای موج‌های بعدی با چالش مواجه شود.

روش‌ های پایش کووید ۱۹

اگرچه داده‌های شمارش دقیق مبتلایان کمتر قابل اعتماد هستند، متخصصان بر پایش بستری‌های شدید در بیمارستان و تحلیل نمونه‌های فاضلاب تمرکز کرده‌اند. این روش‌ها تصویری نسبی از گردش ویروس در جامعه ارائه می‌دهند و امکان شناسایی روند افزایش موارد را فراهم می‌کنند.

تحلیل ژنومی نمونه‌ها نشان می‌دهد که گونه‌های غالب در جهان عبارتند از:

• XFG یا گونه استراتوس (Stratus/Frankenstein): شایع در اروپا و قاره‌های آمریکا، ۷۶ درصد موارد را شامل می‌شود.
• NB.1.8.1 یا گونه نیمبوس (Nimbus): غالب در منطقه اقیانوس آرام غربی، ۱۵ درصد موارد را شامل می‌شود و علامت متمایز آن گلودرد شدید شبیه فرو کردن تیغ است.

این دو گونه هم‌اکنون تحت پایش سازمان جهانی بهداشت هستند و علائم آن‌ها مشابه گونه‌های قبلی شامل تب، سرفه و آبریزش بینی است.

چالش‌ های ناشی از کاهش گزارش‌ دهی

ون کرخوو تأکید می‌کند که داده‌های بستری و پایشی موجود، تصویر کامل گردش ویروس را ارائه نمی‌دهند. کمتر از ۳۵ کشور هنوز داده‌های کووید-۱۹ را به‌صورت منظم گزارش می‌دهند و این امر می‌تواند برنامه‌ریزی برای واکسیناسیون و پیشگیری از موج‌های جدید را دشوار کند. توالی‌یابی ژنتیکی نمونه‌ها و حفظ اطلاعات دقیق، از ضروریات مدیریت موثر بیماری است.

آیا کووید ۱۹ فصلی است؟

پژوهشگران هنوز درباره فصلی بودن کووید-۱۹ اختلاف نظر دارند. مطالعات نشان می‌دهند انتقال ویروس ممکن است در دماهای سردتر بیشتر باشد، اما نرخ بستری در تابستان نیز قابل توجه است. این موضوع نشان می‌دهد کووید-۱۹ به اندازه آنفلوآنزا یا سرماخوردگی فصلی نیست و کمپین‌های واکسیناسیون ممکن است نیاز به ادامه در طول سال داشته باشند.

واکسن‌ها به‌ویژه برای افراد مسن، بیماران با سیستم ایمنی ضعیف و افراد دارای بیماری زمینه‌ای اهمیت دارند و مزایای قابل توجهی در پیشگیری از ابتلا و کاهش شدت بیماری دارند.

راهکارهای واکسیناسیون و آینده پیشگیری

در بسیاری از کشورها، عرضه دُز یادآور کووید-۱۹ به همراه واکسیناسیون آنفلوآنزا در پاییز انجام می‌شود تا برای فصل زمستان آماده شوند. اما محققان بر این باورند که واکسیناسیون گسترده‌تر و ترکیبی که بتواند همزمان از کووید-۱۹ و آنفلوآنزا محافظت کند، ایده‌آل خواهد بود.

این نوع واکسن ترکیبی، که هنوز در مرحله تحقیق و توسعه است، می‌تواند پایه‌ای برای استراتژی‌های پیشگیری بلندمدت باشد و ریسک موج‌های شدید بیماری را کاهش دهد.

جمع‌ بندی

بازگشت موج‌های کووید-۱۹ و افزایش موارد ابتلا، یادآوری می‌کند که این ویروس هنوز تهدیدی جدی است. کاهش داده‌های پایشی و ثبت ناقص نتایج تست‌های خانگی، مدیریت بیماری و برنامه‌ریزی واکسیناسیون را پیچیده کرده است.

پایش دقیق، توالی‌یابی ژنتیکی و واکسیناسیون هدفمند همچنان ابزارهای کلیدی برای کنترل کووید-۱۹ هستند. در کنار آن، توسعه واکسن‌های ترکیبی و ارتقای پوشش واکسیناسیون می‌تواند جامعه را در برابر موج‌های بعدی محافظت کند و اثرات ویروس را به حداقل برساند.