خطرات قهوه‌ های غلیظ و پرکافئین؛ چگونه مصرف نامتعادل سلامت را تهدید می‌ کند؟

در سال‌های اخیر، مصرف قهوه‌های غلیظ و پرکافئین به ویژه در کافی‌شاپ‌ها و شبکه‌های اجتماعی افزایش یافته است. این نوشیدنی‌ها با وعده انرژی‌زایی سریع و افزایش تمرکز، بسیاری از افراد را به سمت مصرف بیش از حد سوق داده‌اند. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف بی‌رویه این نوشیدنی‌ها می‌تواند عوارض جدی جسمی و روانی ایجاد کند.

محبوبیت قهوه‌ های پرکافئین و ترکیبات آنها

قهوه‌های با برندهایی مانند «Biohazard coffee» و «Death Wish coffee» به دلیل غلظت بالای کافئین، اخیراً در میان مصرف‌کنندگان محبوبیت پیدا کرده‌اند. این قهوه‌ها معمولاً از دانه‌های نوع روبوستا تهیه می‌شوند و میزان کافئین آن‌ها چند برابر قهوه معمولی عربیکا است. چنین ترکیبی باعث می‌شود تنها یک فنجان از این نوشیدنی، نزدیک یا حتی بیش از میزان مجاز روزانه کافئین را برای بزرگسالان تأمین کند.

دکتر مرضیه راشدی‌نیا، عضو هیات علمی گروه فارماکولوژی و سم‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با تاکید بر این نکته می‌گوید: مصرف متعادل قهوه می‌تواند بخشی از یک رژیم سالم باشد، اما نوشیدنی‌های با غلظت بسیار بالا می‌توانند منجر به مسمومیت با کافئین شوند؛ وضعیتی که علائمی مشابه مصرف محرک‌ها و مواد روانگردان ایجاد می‌کند.

نشانه‌ های هشدار دهنده مسمومیت با کافئین

مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند سیستم قلبی، عصبی و گوارشی را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:

• نشانه‌های قلبی و عروقی: تپش قلب شدید، افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و درد قفسه سینه.
• نشانه‌های عصبی: لرزش دست و بدن، بی‌قراری مفرط، سردردهای شدید، حملات پانیک و در موارد شدید، تشنج.
• نشانه‌های گوارشی: حالت تهوع، استفراغ و دردهای شکمی.

دکتر راشدی‌نیا تاکید می‌کند که مواجهه با هر یک از این علائم باید جدی گرفته شود و در صورت شدت علائم، فوراً به پزشک مراجعه گردد.

دلایل و پیامدهای مصرف بیش از حد کافئین

کافئین یک محرک قوی سیستم عصبی مرکزی است و مصرف بیش از حد آن باعث بروز استرس شدید در بدن می‌شود. دوز روزانه توصیه‌شده برای بزرگسالان سالم حدود ۴۰۰ میلی‌گرم است و نوشیدن تنها یک فنجان قهوه پرکافئین می‌تواند نزدیک به این مقدار یا بیشتر از آن کافئین داشته باشد. مصرف مداوم این نوشیدنی‌ها می‌تواند خطر بروز اضطراب، اختلال خواب، مشکلات قلبی و فشار خون بالا را افزایش دهد.

مسئولیت کافی‌ شاپ‌ ها و اطلاع‌ رسانی شفاف

راشدی‌نیا با تاکید بر مسئولیت اجتماعی فروشندگان، توصیه می‌کند که روی منوها یا کنار نام محصولات پرکافئین، هشدارهایی مانند «دارای کافئین بسیار بالا» یا «برای افراد حساس، بیماران قلبی و زنان باردار توصیه نمی‌شود» درج شود. همچنین کارکنان کافی‌شاپ‌ها باید آموزش ببینند تا بتوانند مشتریان را به درستی راهنمایی کنند.

راهنمایی برای مصرف ایمن قهوه

مصرف ایمن قهوه نیازمند رعایت چند نکته ساده است:

• شناخت میزان کافئین: قبل از سفارش قهوه‌های ویژه یا پرکافئین، از محتوای کافئین آن مطلع شوید.
• خودداری از مصرف با شکم خالی: مصرف قهوه پرکافئین بدون غذا باعث جذب سریع‌تر کافئین و افزایش عوارض می‌شود.
• توجه به حساسیت شخصی: افرادی که دارای مشکلات قلبی، اضطراب یا فشار خون هستند، بهتر است از قهوه‌های غلیظ خودداری کنند.
• مصرف متعادل: کلید لذت بردن از قهوه، رعایت تعادل و محدود کردن مصرف روزانه است.

نتیجه‌ گیری

قهوه، نوشیدنی‌ای محبوب برای لذت و هوشیاری است، اما مصرف بیش از حد قهوه‌های غلیظ و پرکافئین می‌تواند سلامت جسم و روان را به خطر بیندازد. رعایت میزان مصرف، توجه به هشدارها و اطلاع‌رسانی شفاف کافی‌شاپ‌ها، بهترین راه برای استفاده ایمن از این نوشیدنی است. لذت بردن از یک فنجان قهوه نباید به قیمت به خطر افتادن سلامت شما تمام شود؛ قهوه باید به عنوان یک تجربه لذت‌بخش و انرژی‌بخش، و نه یک چالش خطرناک، مصرف شود.