میلیون‌ ها نفر پس از کرونا حس بویایی خود را از دست داده‌ اند و از آن بی‌ اطلاع‌ هستند

ویروس کرونا تغییرات عمیقی در سلامت انسان ایجاد کرده است که برخی از آن‌ها هنوز به‌طور کامل درک نشده‌اند. یکی از این پیامدها کاهش یا از دست رفتن حس بویایی است، مشکلی که می‌تواند کیفیت زندگی و ایمنی روزمره افراد را تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند میلیون‌ها نفر پس از ابتلا به کووید-۱۹ حتی از کاهش توانایی بویایی خود خبر ندارند و این مسئله می‌تواند پیامدهای طولانی‌مدت شناختی و سلامت عمومی داشته باشد.

از دست دادن حس بویایی در اثر کووید ۱۹

حس بویایی یا «اولفاکتوری» یکی از حس‌های حیاتی انسان است که نقش مهمی در تشخیص بوهای محیطی، ایمنی غذایی و تجربه لذت‌بخش غذا و محیط پیرامون دارد. ابتلا به ویروس کرونا می‌تواند به این حس آسیب وارد کند. محققان دانشگاه نیویورک در یک مطالعه گسترده، وضعیت حس بویایی ۲۹۵۶ داوطلب با سابقه ابتلا به کووید-۱۹ و ۵۶۹ فرد سالم را بررسی کردند. میانگین زمان بررسی، ۶۷۱ روز پس از اولین آزمایش کرونا بود، که این موضوع امکان شناسایی عوارض بلندمدت ویروس را فراهم می‌کرد.

نتایج این تحقیق نشان داد که از ۲۹۵۶ نفر مبتلا به کووید-۱۹، ۱۳۹۳ نفر مشکلات بویایی خود را گزارش کردند و آزمایش‌ها این مشکل را برای حدود ۸۰ درصد آن‌ها تأیید کرد. اما نکته قابل توجه این بود که ۱۵۶۳ نفر از افراد مبتلا هیچ نشانه‌ای از مشکل بویایی نداشتند، اما آزمایش‌ها نشان داد که ۶۶ درصد آن‌ها نیز پس از کرونا دچار کاهش یا از دست رفتن حس بویایی شده‌اند. این یافته‌ها حاکی از آن است که بسیاری از افراد ممکن است تغییرات حسی خود را تشخیص ندهند و تصور کنند همه چیز طبیعی است، در حالی که واقعیت متفاوت است.

علل احتمالی عدم آگاهی افراد از کاهش حس بویایی

پژوهشگران هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانند چرا بسیاری از افراد از کاهش حس بویایی خود بی‌خبرند. یکی از فرضیه‌ها این است که ویروس کرونا ممکن است به مغز آسیب جزئی وارد کرده و آگاهی افراد نسبت به تغییرات حسی را کاهش دهد. برخی مطالعات نشان می‌دهند که آسیب به مسیرهای عصبی مرتبط با بویایی یا به اختصار سیستم اولفاکتوری، می‌تواند موجب شود مغز قادر به پردازش صحیح اطلاعات بویایی نباشد، حتی اگر بینی عملکرد فیزیکی خود را حفظ کرده باشد.

این مسئله اهمیت بالایی دارد، زیرا حس بویایی تنها یک ابزار لذت‌بخش نیست و نقش حیاتی در امنیت فردی و سلامت عمومی ایفا می‌کند. از دست دادن این حس می‌تواند باعث شود افراد نتوانند بوی گاز نشت کرده، دود، مواد غذایی فاسد یا سایر خطرات محیطی را تشخیص دهند.

ارتباط کاهش حس بویایی با بیماری‌ های عصبی

مطالعات پیشین نشان داده‌اند که کاهش حس بویایی می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر یا پارکینسون باشد. محققان بر این باورند که کاهش حس بویایی پس از کرونا ممکن است نشانه‌ای از تغییرات طولانی‌مدت در مغز و عملکرد شناختی باشد. این موضوع به ویژه برای سالمندان اهمیت دارد، زیرا آن‌ها نسبت به مشکلات عصبی و شناختی آسیب‌پذیرتر هستند و از دست دادن حس بویایی می‌تواند اولین علامت تغییرات شناختی باشد.

پیامدهای اجتماعی و کیفیت زندگی

از دست دادن حس بویایی می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به شکل چشمگیری کاهش دهد. افرادی که این حس را از دست داده‌اند، ممکن است کمتر از غذا لذت ببرند، توانایی تشخیص بوهای محیطی را از دست دهند و حتی مشکلات روانی مانند افسردگی یا اضطراب را تجربه کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که حس بویایی به دلیل ارتباط مستقیم با بخش‌هایی از مغز که مسئول حافظه و هیجانات هستند، نقش کلیدی در تجربه زندگی روزمره دارد.

اهمیت غربالگری و آگاهی‌ رسانی

با توجه به یافته‌های پژوهش دانشگاه نیویورک، ایجاد برنامه‌های غربالگری حس بویایی پس از ابتلا به کووید-۱۹ ضروری است. افراد باید تشویق شوند که حتی در صورت عدم مشاهده کاهش بویایی، تست‌های ساده و علمی انجام دهند تا کاهش یا از دست رفتن حس بویایی به موقع شناسایی شود. همچنین پزشکان می‌توانند آموزش‌های لازم را برای بهبود کیفیت زندگی و کاهش ریسک مشکلات ایمنی و شناختی ارائه دهند.

نتیجه‌ گیری

ویروس کرونا نه تنها موجب بیماری حاد تنفسی شد، بلکه پیامدهای بلندمدت و پنهانی نیز به همراه دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها کاهش حس بویایی است. میلیون‌ها نفر پس از ابتلا ممکن است کاهش توانایی بویایی خود را تجربه کنند، حتی بدون آنکه متوجه شوند. این مسئله می‌تواند سلامت مغز، ایمنی فردی و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. شناسایی و پیگیری این افراد از طریق آزمایش‌های منظم، اطلاع‌رسانی به عموم و برنامه‌های توانبخشی حسی، می‌تواند به کاهش پیامدهای طولانی‌مدت کمک کند و اهمیت حس بویایی را بیش از پیش آشکار سازد.

این مطالعه در ژورنال JAMA Network Open منتشر شده و به یکی از مهم‌ترین هشدارهای پزشکی درباره پیامدهای بلندمدت کووید-۱۹ تبدیل شده است.