آنفلوآنزا را جدی بگیرید؛ پیشگیری، درمان و نکاتی برای جلوگیری از انتقال بیماری

بیماری آنفلوآنزا هر سال در فصل‌های سرد، سلامت میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تهدید می‌کند. این ویروس اگرچه شباهت‌هایی به سرماخوردگی ساده دارد، اما در واقع می‌تواند عوارض بسیار شدیدتری ایجاد کند؛ از تب و بدن‌درد شدید گرفته تا ذات‌الریه، التهاب قلب و حتی مرگ در گروه‌های پرخطر.

کارشناسان تأکید می‌کنند که آنفلوآنزا نه‌تنها باید جدی گرفته شود، بلکه رعایت بهداشت، واکسیناسیون و ماندن در خانه هنگام بیماری، بخشی از مسئولیت اجتماعی هر فرد برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران است.

پایداری ویروس آنفلوآنزا در فصل‌ های سرد و خطر انتقال در محیط‌ های بسته

دکتر کوروش یوسفی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، می‌گوید: «ویروس آنفلوآنزا در هوای سرد و خشک مقاومت بیشتری دارد و به همین دلیل در پاییز و زمستان شیوع آن افزایش می‌یابد.»

زمانی که افراد در محیط‌های بسته مانند مدارس، ادارات یا وسایل نقلیه عمومی کنار هم قرار می‌گیرند، احتمال انتقال بیماری چندین برابر می‌شود. به‌ویژه در مدارس که دانش‌آموزان ساعات طولانی در کلاس‌های شلوغ حضور دارند، ویروس به‌راحتی میان افراد پخش می‌شود.

در سال‌های اخیر، بازگشایی هم‌زمان مدارس با آغاز فصل سرد، زمینه‌ساز موج‌های جدید آنفلوآنزا در کشور بوده است. به همین دلیل توصیه می‌شود تهویه مناسب در کلاس‌ها و ادارات جدی گرفته شود و افراد دارای علائم بیماری از حضور در جمع خودداری کنند.

اهمیت واکسیناسیون سالانه برای پیشگیری از آنفلوآنزا

بر اساس مطالعات سازمان جهانی بهداشت (WHO)، واکسن آنفلوآنزا هر سال باید به‌روزرسانی و تزریق شود، زیرا ویروس آن به‌طور مداوم جهش می‌یابد. واکسیناسیون برای تمام افراد به‌ویژه گروه‌های پرخطر ضروری است؛ از جمله سالمندان، کودکان، زنان باردار، بیماران قلبی و ریوی و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

واکسن باعث نمی‌شود فرد هرگز بیمار نشود، اما شدت بیماری و احتمال بستری شدن را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. به‌جز واکسن، رعایت اصول بهداشتی نیز اهمیت زیادی دارد: شست‌وشوی منظم دست‌ها، استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ، تغذیه سالم، مصرف میوه‌های تازه، خواب کافی و تهویه مناسب محیط می‌تواند سیستم ایمنی را در برابر ویروس تقویت کند.

تفاوت سرما خوردگی با آنفلوآنزا

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که آنفلوآنزا همان سرماخوردگی است، در حالی که این دو بیماری تفاوت‌های اساسی دارند. سرماخوردگی معمولاً با علائمی خفیف مانند گلودرد، عطسه و آبریزش بینی آغاز می‌شود و فرد معمولاً قادر به انجام فعالیت‌های روزانه است. اما آنفلوآنزا ناگهانی و شدید شروع می‌شود؛ تب بالا، بدن‌درد، کوفتگی، سردرد و خستگی مفرط از علائم شاخص آن هستند.

اشتباه گرفتن این دو بیماری سبب می‌شود درمان مناسب به‌موقع انجام نشود. آنفلوآنزا اگر کنترل نشود، ممکن است منجر به ذات‌الریه، التهاب عضله قلب یا تشدید آسم در بیماران حساس شود. مصرف خودسرانه دارو نیز می‌تواند علائم را پنهان کند و روند درمان را به تأخیر بیندازد.

درمان خانگی و دارویی

بسیاری از مردم به اشتباه تصور می‌کنند که دمنوش‌ها یا داروهای گیاهی می‌توانند آنفلوآنزا را درمان کنند. دکتر یوسفی تأکید می‌کند که نوشیدنی‌های گرم مانند آویشن، زنجبیل یا چای بابونه تنها به کاهش علائم کمک می‌کنند، اما درمان‌کننده نیستند. هیچ گیاهی جایگزین مراجعه به پزشک و درمان دارویی مناسب نیست.

درمان اصلی آنفلوآنزا در صورت تشخیص پزشک ممکن است شامل داروهای ضد ویروسی مانند «اوسلتامیویر» باشد. استراحت کافی، نوشیدن مایعات گرم، تغذیه مقوی و پرهیز از فعالیت سنگین نیز به بدن کمک می‌کند تا سریع‌تر بهبود یابد.

مدت زمان سرایت ویروس آنفلوآنزا

ویروس آنفلوآنزا معمولاً از یک روز پیش از بروز علائم تا حدود پنج تا هفت روز پس از شروع بیماری قابل انتقال است. در کودکان و افراد دارای ضعف ایمنی، این مدت ممکن است تا دو هفته طول بکشد.
به همین دلیل، حضور فرد مبتلا در محیط‌های جمعی مانند کلاس درس، اداره یا محل کار خطر انتقال ویروس به دیگران را افزایش می‌دهد.

کودکان بیمار باید در خانه استراحت کنند و تنها پس از بهبود کامل و با تأیید پزشک به مدرسه بازگردند. کارمندان نیز باید از بازگشت زودهنگام به محیط کار خودداری کنند. همکاری کارفرمایان در این زمینه نقش مهمی در کنترل چرخه انتقال دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در اغلب موارد، آنفلوآنزا با مراقبت‌های خانگی برطرف می‌شود، اما در برخی شرایط باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. از جمله:

• تب مداوم بیش از سه روز
• تنگی نفس یا درد قفسه سینه
• استفراغ شدید یا بی‌اشتهایی طولانی
• خواب‌آلودگی غیرعادی یا ضعف شدید

افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی، دیابت، نقص ایمنی یا کودکان زیر پنج سال باید حتی علائم خفیف را جدی بگیرند. تأخیر در درمان در این گروه‌ها می‌تواند منجر به بستری یا عوارض خطرناک شود.

راهکارهای پیشگیری از ابتلا و گسترش آنفلوآنزا

پیشگیری مؤثر از آنفلوآنزا با چند اقدام ساده اما مداوم امکان‌پذیر است. شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون، تهویه مناسب محیط‌های بسته، پوشاندن دهان هنگام عطسه یا سرفه، پرهیز از دست دادن و روبوسی در زمان بیماری و استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ از مهم‌ترین راهکارها هستند.

همچنین، تقویت سیستم ایمنی از طریق خواب کافی، تغذیه سالم، مصرف میوه و سبزی تازه، نوشیدن آب کافی و پرهیز از استرس نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا دارد.

نتیجه‌ گیری

آنفلوآنزا یک بیماری ساده و بی‌خطر نیست. این ویروس می‌تواند در صورت بی‌توجهی، به عفونت‌های جدی و حتی مرگ منجر شود. رعایت بهداشت فردی، واکسیناسیون سالانه، پرهیز از حضور در جمع هنگام بیماری و آگاهی از علائم خطر، بهترین راه برای کنترل و پیشگیری از آن است.

سلامت تنها مسئولیت شخصی نیست؛ هر فرد در برابر جامعه خود نیز مسئول است. با رعایت چند اصل ساده می‌توان از انتقال ویروس جلوگیری کرد و سهمی در حفظ سلامت جمعی داشت.