داروهایی که ممکن است سطح مواد مغذی بدن را کاهش دهند و راهکارهای پیشگیری
داروهای مختلفی که به‌صورت روزانه یا بلندمدت مصرف می‌شوند، می‌توانند اثرات جانبی پنهانی بر سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن داشته باشند. این کمبودها گاهی بدون علامت هستند و ممکن است سلامت عمومی فرد را...
داروهای مختلفی که به‌صورت روزانه یا بلندمدت مصرف می‌شوند، می‌توانند اثرات جانبی پنهانی بر سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن داشته باشند. این کمبودها گاهی بدون علامت هستند و ممکن است سلامت عمومی فرد را به مرور زمان تحت تأثیر قرار دهند. آگاهی از این تأثیرات و بررسی منظم سطح مواد مغذی، به ویژه در مصرف طولانی‌مدت داروها، می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند و به مدیریت بهتر سلامت کمک کند.
۱. مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs)
مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول (Prilosec)، ازومپرازول (Nexium) و پانتوپرازول (Protonix) برای درمان رفلاکس معده و بیماری‌های مرتبط با اسید معده تجویز می‌شوند. این داروها می‌توانند با کاهش جذب مواد مغذی ضروری، سلامت طولانی‌مدت بدن را تحت تأثیر قرار دهند.
- ویتامین B12
- ویتامین C
- آهن
- کلسیم
- منیزیم
- روی (زینک)
اگر مصرف این داروها بیش از ۱۲ ماه طول بکشد، توصیه می‌شود سطح مواد مغذی با آزمایش‌های مناسب بررسی شود و در صورت نیاز، مکمل‌ها تجویز شوند.
۲. متفورمین
متفورمین، داروی رایج دیابت نوع ۲، می‌تواند جذب ویتامین B12 را کاهش دهد، به ویژه زمانی که همراه با داروهای سولفونیل‌اوره مصرف می‌شود. کاهش B12 می‌تواند به کم‌خونی و مشکلات عصبی منجر شود. پزشک ممکن است مصرف مکمل B12 یا مولتی‌ویتامین را توصیه کند.
۳. استاتین ها
داروهای کاهش‌دهنده کلسترول مانند آتورواستاتین (Lipitor) و روزوواستاتین (Crestor) ممکن است سطح کوآنزیم Q10 (CoQ10) را کاهش دهند. این کاهش به ویژه در افراد مسن یا مصرف‌کنندگان دوزهای بالا دیده می‌شود و می‌تواند با درد عضلانی و خستگی همراه باشد. مشورت با پزشک درباره مصرف مکمل CoQ10 می‌تواند مفید باشد.
۴. استروئیدها (کورتیکواستروئیدها)
داروهایی مانند پردنیزولون و دگزامتازون می‌توانند جذب کلسیم را کاهش داده و خطر پوکی استخوان را افزایش دهند. همچنین ممکن است سطح ویتامین‌های A و C و پتاسیم کاهش یابد. افراد مصرف‌کننده طولانی‌مدت ممکن است نیاز به داروهای محافظ استخوان مانند آلندرونیت (Fosamax) داشته باشند.
۵. آسپرین
آسپرین، داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی، می‌تواند سطح ویتامین C و آهن را کاهش دهد و خطر کم‌خونی ناشی از فقر آهن را افزایش دهد. بررسی سطح این مواد و در صورت نیاز استفاده از مکمل‌ها توصیه می‌شود.
۶. دیورتیک ها (ادرارآور)
دیورتیک‌ها مانند هیدروکلروتیازید و فوروزماید برای کاهش فشار خون و دفع آب اضافی بدن مصرف می‌شوند و می‌توانند باعث کاهش مواد معدنی زیر شوند:
- کلسیم، تیامین، منیزیم و پتاسیم (در دیورتیک‌های لوپ مانند فوروزماید)
- روی، منیزیم و پتاسیم (در تیازیدها)
پزشک ممکن است مکمل‌های مناسب برای جلوگیری از کمبود این مواد توصیه کند.
۷. مهارکننده های ACE
این داروها شامل لیزینوپریل (Zestril)، انالاپریل (Vasotec) و رامیپریل (Altace) هستند و برای کنترل فشار خون استفاده می‌شوند. مصرف طولانی‌مدت یا دوز بالا ممکن است باعث کاهش روی (زینک) شود. بررسی سطح مواد معدنی با پزشک توصیه می‌شود.
۸. آکتوز (پیوگلیتازون)
این داروی دیابت نوع ۲ می‌تواند تراکم استخوان را کاهش دهد و خطر شکستگی را افزایش دهد. مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D به ویژه در زنان مسن توصیه می‌شود.
۹. داروهای ضدافسردگی SSRI
داروهای مانند فلوکستین (Prozac) و سرترالین (Zoloft) ممکن است باعث کاهش کلسیم و ویتامین D شوند و در طولانی‌مدت خطر پوکی استخوان را افزایش دهند. بررسی منظم و مشورت درباره مصرف مکمل‌ها اهمیت دارد.
۱۰. قرص های ضدبارداری
قرص‌های ترکیبی مانند Lo Loestrin Fe و Kariva می‌توانند باعث کاهش ویتامین‌های B6، B12، فولات و منیزیم شوند. زنان مصرف‌کننده این داروها باید درباره نیاز به مکمل‌ها با پزشک مشورت کنند.
نتیجه گیری
آگاهی از تأثیر داروهای مختلف بر سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن اهمیت بالایی دارد. مصرف طولانی‌مدت این داروها بدون بررسی منظم می‌تواند به مشکلات سلامت مانند کم‌خونی، کاهش تراکم استخوان و اختلالات عصبی منجر شود. مرور دوره‌ای داروها، آزمایش‌های خون و استفاده از مکمل‌ها تحت نظر پزشک، بهترین راهکار برای پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای و حفظ سلامت عمومی است.