بهترین زمان برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید و شاخص پرتو فرابنفش در کشور

نور خورشید نقش مهمی در سلامت انسان، به‌خصوص در تولید ویتامین D، ایفا می‌کند. با این حال، میزان تابش پرتو فرابنفش (UV) می‌تواند اثرات متفاوتی داشته باشد؛ از فواید تا خطرات جدی برای پوست و چشم‌ها. اطلاع از شاخص UV و زمان‌هایی که قرار گرفتن در معرض آفتاب بی‌خطر و مفید است، به‌ویژه در فصل تابستان، بسیار اهمیت دارد. در این مقاله، بر اساس داده‌های پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، شاخص پرتو فرابنفش در روزهای ۲۰ و ۲۱ مرداد را بررسی کرده و بهترین ساعات برای بهره‌مندی از نور خورشید را معرفی می‌کنیم.

شاخص پرتو فرابنفش چیست و چرا مهم است؟

شاخص پرتو فرابنفش معیاری جهانی برای اندازه‌گیری شدت تابش UV خورشید است که می‌تواند بر پوست و سلامت انسان تاثیر بگذارد. این شاخص از عدد صفر تا ۱۱ دسته‌بندی شده است و مقادیر پایین‌تر نشان‌دهنده تابش کم و ایمن و مقادیر بالاتر هشداردهنده خطرات احتمالی از جمله سوختگی و آسیب‌های پوستی هستند. آگاهی از این شاخص به افراد کمک می‌کند تا با انتخاب زمان مناسب برای قرار گرفتن در معرض آفتاب، از فواید آن بهره‌مند شوند و از آسیب‌های ناشی از تابش شدید جلوگیری کنند.

وضعیت شاخص UV در ساعات اولیه صبح (۶:۳۰ دقیقه)

در ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح روزهای ۲۰ و ۲۱ مرداد، شاخص پرتو فرابنفش در تمامی مناطق کشور کمتر از ۲ خواهد بود. این مقدار در محدوده ایمن یا «سبز» قرار دارد که نه تنها بی‌خطر است بلکه برای تولید ویتامین D نیز بسیار مفید به شمار می‌رود. بنابراین، صبح زود بهترین زمان برای قرار گرفتن در معرض آفتاب بدون نگرانی از آسیب‌های پوستی است. این بازه زمانی فرصت مناسبی برای انجام فعالیت‌های خارج از منزل، ورزش و پیاده‌روی فراهم می‌کند.

تغییرات شاخص UV در نیمه صبح (۹:۳۰ دقیقه)

در ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه صبح، شاخص UV در استان‌های نیمه شرقی، ارتفاعات شمال تهران، برخی مناطق جنوبی و مرکزی کشور افزایش می‌یابد و در برخی نقاط بین ۷ تا ۱۱ قرار می‌گیرد که نشان‌دهنده تابش شدید است و خطر آفتاب‌سوختگی و آسیب پوستی را افزایش می‌دهد. در برخی استان‌های شمالی و غربی این شاخص بین ۲ تا ۵ است که هنوز نسبتاً ایمن تلقی می‌شود، اما بهتر است احتیاط لازم رعایت شود. توصیه می‌شود در این ساعات از کرم ضدآفتاب، کلاه و عینک آفتابی استفاده شود.

اوج تابش UV در نیمه روز (۱۲:۳۰ دقیقه)

در ساعت ۱۲ و ۳۰ دقیقه، شدت تابش پرتو فرابنفش به بالاترین حد خود می‌رسد؛ به ویژه در استان‌های جنوبی و مرکزی کشور که شاخص UV بیشتر از ۱۱ پیش‌بینی شده است. این سطح از تابش بسیار خطرناک بوده و می‌تواند به سرعت باعث سوختگی پوست، پیری زودرس و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود. در این ساعات، افراد باید از قرار گرفتن مستقیم در معرض نور خورشید اجتناب کنند و از پوشش محافظ، سایه و کرم‌های ضدآفتاب با SPF بالا استفاده نمایند.

کاهش شاخص UV در بعد از ظهر (۱۵:۳۰ دقیقه)

بعد از ظهرها، مقدار شاخص UV کاهش می‌یابد و معمولاً بین ۲ تا ۵ قرار می‌گیرد که در اکثر مناطق کشور ایمن‌تر است. با این وجود، در برخی مناطق نیمه شمالی و نواحی خاصی از استان‌های شمالی و جنوبی، شاخص UV ممکن است بین ۵ تا ۷ باشد که نیاز به مراقبت بیشتر دارد. این زمان مناسب است برای فعالیت‌های بیرون از خانه، البته با رعایت نکات حفاظتی لازم برای محافظت از پوست و چشم.

شاخص UV و توصیه‌ های کلی برای محافظت از پوست

بر اساس استانداردهای بین‌المللی، شاخص پرتو فرابنفش از ۰ تا ۳ در محدوده ایمن یا «سبز» قرار دارد. در این بازه، قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای تولید ویتامین D سودمند است و معمولاً نیازی به اقدامات حفاظتی ویژه نیست. اما زمانی که شاخص از ۴ فراتر می‌رود، توصیه می‌شود حتماً از کرم ضدآفتاب، کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی استفاده شود. شاخص‌های ۶ و ۷ نشان‌دهنده تابش شدید و خطر آفتاب‌سوختگی هستند و مقادیر بالاتر از ۸ خطرات جدی برای سلامت پوست و چشم به دنبال دارد. شاخص ۱۱ یا بالاتر بالاترین درجه خطر را نشان می‌دهد که باید از هرگونه قرار گرفتن در معرض مستقیم نور خورشید خودداری شود.

نتیجه‌ گیری

با توجه به تغییرات شاخص پرتو فرابنفش در طول روزهای ۲۰ و ۲۱ مرداد، بهترین زمان برای بهره‌مندی از نور خورشید و تولید ویتامین D، ساعات اولیه صبح است که میزان تابش UV در محدوده ایمن قرار دارد. در ساعات میانی روز، به ویژه حوالی ظهر، شدت تابش به حد خطرناک می‌رسد و لازم است که از قرار گرفتن مستقیم در معرض آفتاب پرهیز شود. رعایت نکات ایمنی از جمله استفاده از کرم ضدآفتاب، کلاه و عینک آفتابی در طول روزهای تابستان به حفظ سلامت پوست و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از پرتو فرابنفش کمک می‌کند. با آگاهی از این شاخص و برنامه‌ریزی مناسب، می‌توان از فواید نور خورشید بهره‌مند شد و از عوارض ناخواسته آن پیشگیری کرد.