لامیوودین؛ داروی ارزان قیمتی که ممکن است بینایی بیماران دیابتی را نجات دهد

بیماری‌های چشمی ناشی از دیابت یکی از مهم‌ترین علل کاهش بینایی و نابینایی در سراسر جهان هستند. افراد مبتلا به دیابت بیشتر از دیگران در معرض آسیب به شبکیه چشم قرار دارند و با گذشت زمان، ممکن است با مشکلاتی مانند ادم ماکولا مواجه شوند. این بیماری در صورت عدم درمان به‌موقع، می‌تواند منجر به کاهش دائمی بینایی یا نابینایی شود.

در میان داروها و درمان‌های رایج، بسیاری از آن‌ها نیاز به تزریق مستقیم به چشم دارند که نه‌تنها پرهزینه است، بلکه برای بیماران نیز ناخوشایند و دردناک می‌باشد. در این میان، یک مطالعه جدید خبر از کشف امیدبخشی می‌دهد؛ داروی خوراکی لامیوودین که پیش‌تر برای درمان ویروس اچ‌آی‌وی مورد استفاده قرار می‌گرفت، حالا ممکن است بتواند در درمان اختلالات چشمی دیابتی، مخصوصاً ادم ماکولا، نقش موثری ایفا کند.

لامیوودین چگونه می‌ تواند به بیماران دیابتی کمک کند؟

طبق یافته‌های تازه‌ منتشرشده از سوی محققان دانشگاه ویرجینیا، لامیوودین ممکن است در بازگرداندن بینایی افراد مبتلا به ادم ماکولا موثر واقع شود. این دارو که به‌صورت قرص مصرف می‌شود، روشی ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از تزریق مستقیم دارو به داخل چشم است.

تحقیقات نشان داده‌اند که لامیوودین از طریق مهار برخی مسیرهای التهابی در بدن، می‌تواند از پیشرفت بیماری‌های چشمی مرتبط با دیابت جلوگیری کند. این یافته‌ها امیدهای تازه‌ای برای درمان غیرتهاجمی این نوع اختلالات ایجاد کرده‌اند.

شناخت ادم ماکولا؛ یکی از عوارض چشمی جدی دیابت

ادم ماکولا یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین عوارض چشمی ناشی از دیابت است که در آن مایعات اضافی در مرکز شبکیه، یعنی ماکولا، تجمع پیدا می‌کنند. این ناحیه مسئول دید مرکزی و دقیق است و در صورت آسیب، توانایی فرد برای خواندن، نوشتن و حتی تشخیص چهره‌ها به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

• ماکولا بخشی از شبکیه است که تصاویر دقیق و رنگی را پردازش می‌کند.
• در ادم ماکولا، نشت مایع از مویرگ‌های خونی باعث تورم در این ناحیه می‌شود.
• در مراحل ابتدایی، دید فرد تار یا موج‌دار می‌شود و در صورت عدم درمان، خطر نابینایی وجود دارد.
• این بیماری اغلب با داروهای تزریقی مانند بواسیزوماب کنترل می‌شود.

لامیوودین؛ داروی قدیمی با نقش جدید در درمان اختلالات چشمی

لامیوودین دارویی است که سال‌هاست برای درمان عفونت ویروس HIV به‌کار می‌رود. این دارو با مهار آنزیم‌های ویروسی، تکثیر ویروس را متوقف می‌کند. اما محققان اکنون دریافتند که لامیوودین ممکن است از طریق سازوکار متفاوتی بر بیماری‌های التهابی و متابولیک از جمله دیابت و عوارض چشمی آن تاثیر بگذارد.

• مهار اینفلامازوم‌ها: لامیوودین می‌تواند فعالیت مواد شیمیایی التهابی که در پاسخ‌های ایمنی بدن نقش دارند را کاهش دهد.
• کاهش تورم شبکیه: با سرکوب فرآیندهای التهابی، لامیوودین از تورم ماکولا جلوگیری می‌کند.
• سازگاری دارویی مناسب: این دارو به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود و عوارض جانبی کمتری نسبت به تزریق مستقیم دارد.

نتایج اولیه مطالعه بالینی: لامیوودین امید تازه‌ ای برای بیماران

در یک مطالعه آزمایشی که از فوریه ۲۰۲۲ تا سپتامبر ۲۰۲۳ انجام شد، ۲۴ بیمار مبتلا به ادم ماکولا تحت نظر قرار گرفتند. این افراد به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول لامیوودین را روزانه مصرف کردند و گروه دوم دارونما دریافت نمودند. هر دو گروه همچنین داروی تزریقی بواسیزوماب را نیز دریافت کردند.

• پس از ۴ هفته، بیماران مصرف‌کننده لامیوودین توانایی خواندن حروف روی نمودار بینایی را به‌طور متوسط ۱۰ حرف (تقریباً دو خط) افزایش دادند.
• در پایان ۸ هفته، این میزان به حدود ۱۷ حرف (بیش از سه خط) بهبود رسید.
• گروه دارونما نیز با استفاده از بواسیزوماب بهبود مشابهی را تجربه کرد، اما نتایج بیماران لامیوودین نشان‌دهنده پتانسیل دارویی بیشتر در ترکیب با درمان‌های موجود بود.

نکاتی درباره محدودیت‌ های مطالعه و آینده تحقیقات

اگرچه نتایج به‌دست‌آمده بسیار امیدبخش هستند، اما این مطالعه در مقیاس محدود و با تعداد کمی از شرکت‌کنندگان انجام شده است. برای تأیید اثربخشی نهایی لامیوودین در درمان ادم ماکولا، نیاز به مطالعات گسترده‌تر، با جمعیت بیشتر و بازه زمانی طولانی‌تر وجود دارد.

همچنین بررسی ایمنی مصرف بلندمدت لامیوودین در بیماران دیابتی، به‌خصوص آن‌هایی که داروهای دیگری نیز مصرف می‌کنند، اهمیت زیادی دارد.

جمع‌ بندی

یافته‌های اولیه درباره لامیوودین، دریچه‌ای جدید برای درمان ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر اختلالات بینایی ناشی از دیابت گشوده‌اند. اگر این نتایج در مطالعات بزرگ‌تر تایید شوند، می‌توان انتظار داشت که این داروی خوراکی جایگزین مناسبی برای تزریقات مکرر و آزاردهنده‌ی داخل چشمی شود.

در نهایت، پیشگیری همواره بهتر از درمان است. مدیریت مناسب دیابت، کنترل قند خون، تغذیه صحیح و معاینه‌های منظم چشم می‌توانند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به عوارض چشمی مانند ادم ماکولا ایفا کنند.