تغییر رنگ ناخن نشانه چیست؟ علل پنهان و هشدارهای مهم پزشکی که نباید نادیده بگیرید
تغییر رنگ ناخن، هر چند در نگاه اول ممکن است بی‌اهمیت به نظر برسد، اما می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات عمیق‌تری در سلامتی باشد. از کم‌خونی و مشکلات تیروئید گرفته تا عفونت‌های قارچی یا حتی آسیب فیزیکی،...
تغییر رنگ ناخن، هر چند در نگاه اول ممکن است بی‌اهمیت به نظر برسد، اما می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات عمیق‌تری در سلامتی باشد. از کم‌خونی و مشکلات تیروئید گرفته تا عفونت‌های قارچی یا حتی آسیب فیزیکی، ناخن‌ها اغلب پیام‌رسان وضعیت بدن شما هستند. توجه به این علائم ظاهری می‌تواند از بروز بیماری‌های جدی جلوگیری کند و نقش موثری در تشخیص زودهنگام آن‌ها داشته باشد.
در این مقاله، دلایل علمی و گاه عجیب تغییر رنگ ناخن را بررسی می‌کنیم تا بتوانید با آگاهی بیشتر، سلامت عمومی خود را بهتر مدیریت کنید.
کم خونی فقر آهن
کمبود آهن یکی از شایع‌ترین دلایل رنگ‌پریدگی و سفید شدن بستر ناخن‌ها است.
وقتی بدن با کمبود آهن مواجه می‌شود، سطح هموگلوبین خون کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه انتقال اکسیژن به بافت‌ها، از جمله ناخن‌ها، مختل می‌شود. این حالت باعث می‌شود ناخن‌ها رنگ طبیعی خود را از دست بدهند و حتی شکل قاشقی پیدا کنند که در آن ناخن‌ها به سمت بالا خمیده می‌شوند.
- رنگ‌پریدگی یا سفیدی بستر ناخن
- شکنندگی و نازکی غیرطبیعی ناخن‌ها
- شکل قاشقی ناخن‌ها (Koilonychia)
- خستگی، سرگیجه یا سردی دست و پا به عنوان علائم همراه
اختلالات غده تیروئید
عملکرد غیرطبیعی تیروئید می‌تواند به شکل مستقیم روی سلامت ناخن تأثیر بگذارد.
تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن ایفا می‌کند. وقتی دچار کم‌کاری یا پرکاری می‌شود، ممکن است باعث بروز تغییراتی در ساختار و رنگ ناخن‌ها گردد. ناخن‌های شکننده، رنگ زرد مایل به سبز و حتی کند شدن رشد ناخن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از مشکل تیروئیدی باشد.
- ناخن‌های زرد یا مایل به سبز
- شکنندگی یا ترک‌خوردگی ناخن‌ها
- رشد کند ناخن‌ها
- جدا شدن صدف ناخن از بستر آن
عفونت های قارچی
قارچ‌ها یکی از رایج‌ترین عوامل تغییر رنگ ناخن به شمار می‌آیند و معمولاً به درمان طولانی‌مدت نیاز دارند.
عفونت قارچی ناخن ممکن است ابتدا با زردی جزئی یا ضخیم شدن ناخن شروع شود، اما در موارد پیشرفته‌تر به رنگ‌های تیره‌تری مانند قهوه‌ای، سبز یا حتی سیاه تبدیل شود. محیط‌های گرم، مرطوب و بسته مانند کفش‌های نامناسب، رشد قارچ را تسهیل می‌کنند.
- تغییر رنگ به زرد، قهوه‌ای یا سبز
- ضخیم شدن و بدشکل شدن ناخن
- بوی نامطبوع یا شکنندگی ناخن
- گسترش عفونت به دیگر ناخن‌ها یا پوست اطراف
عفونت باکتریایی سودوموناس
سودوموناس باکتری‌ای مقاوم و آب‌دوست است که گاهی در زیر ناخن‌ها لانه می‌کند.
این باکتری معمولاً در محیط‌های مرطوب مانند استخرها یا حمام‌های عمومی رشد می‌کند و در صورت ورود به فضای بین صدف ناخن و بستر آن، رنگ ناخن را به سبز تیره یا سبز-آبی تغییر می‌دهد. این نوع عفونت با آنتی‌بیوتیک موضعی یا خوراکی درمان می‌شود.
- تغییر رنگ سبز یا آبی مایل به سبز ناخن
- بوی نامطبوع از زیر ناخن
- حساسیت یا درد در ناحیه ناخن درگیر
- نیاز به پاک‌سازی و گاه برداشتن ناخن
پسوریازیس ناخن
بیماری خودایمنی پسوریازیس نه‌تنها پوست، بلکه ناخن‌ها را نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد.
این بیماری مزمن باعث می‌شود سلول‌های پوستی به‌طور غیرعادی رشد کنند و باعث تغییرات قابل توجهی در بافت و رنگ ناخن‌ها شوند. پسوریازیس ناخن معمولاً با دیگر علائم پوستی مانند لکه‌های قرمز یا پوسته‌پوسته شدن پوست همراه است.
- زردی یا قهوه‌ای شدن ناخن‌ها
- سوراخ‌سوراخ شدن سطح ناخن (Nail pitting)
- ضخیم شدن صدف ناخن
- جدا شدن ناخن از بستر (Onycholysis)
کفش های تنگ و نامناسب
پوشیدن کفش‌های بیش از حد تنگ می‌تواند به ناخن‌ها فشار وارد کرده و باعث تغییر رنگ یا بدشکلی آن‌ها شود.
فشار مداوم به انگشتان پا باعث ایجاد تروما یا آسیب ناخن می‌شود که معمولاً به‌صورت کبودی، ترک یا حتی فرو رفتن ناخن در گوشت ظاهر می‌شود. این نوع آسیب می‌تواند فرصت رشد عفونت‌های قارچی یا باکتریایی را نیز فراهم کند.
- کبودی زیر ناخن‌ها
- فرورفتگی ناخن در گوشت (Ingrown toenail)
- درد یا التهاب اطراف ناخن
- بدشکلی و ضخامت غیرعادی ناخن
محصولات آرایشی ناخن
استفاده مکرر از لاک‌های رنگی، ژلیش و پاک‌کننده‌های شیمیایی می‌تواند به مرور زمان رنگ ناخن‌ها را تغییر دهد.
برخی از محصولات مراقبتی یا زیبایی ناخن حاوی مواد شیمیایی قوی مانند فرمالدهید و تولوئن هستند که باعث خشکی، ترک خوردگی و تغییر رنگ ناخن‌ها می‌شوند. برای جلوگیری از این آسیب، استفاده از لاک‌پاک‌کن بدون استون و ایجاد وقفه در لاک زدن توصیه می‌شود.
- زردی ناخن به‌دلیل رنگدانه‌های لاک
- خشکی و شکنندگی ناخن پس از استفاده مکرر
- آسیب‌دیدگی کوتیکول و پوست اطراف
- نازک شدن صدف ناخن
داروهای خاص
برخی داروها می‌توانند عوارض جانبی ناخن داشته باشند که یکی از آن‌ها تغییر رنگ است.
داروهای شیمی‌درمانی، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد مالاریا و حتی برخی داروهای قلبی ممکن است منجر به تیرگی، نوارهای سیاه یا کبودی ناخن شوند. اگر پس از شروع دارویی خاص، متوجه تغییر در ناخن‌های خود شدید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
- تغییر رنگ به خاکستری، آبی یا سیاه
- نوارهای عمودی یا افقی روی ناخن
- توقف یا کندی رشد ناخن
- خشکی و شکنندگی هم‌زمان با تغییر رنگ
آسیب و ضربه
ضربه مستقیم به ناخن می‌تواند باعث خونریزی داخلی و تشکیل هماتوم زیر ناخن شود.
هماتوم زیر ناخن معمولاً با تیرگی و درد همراه است. اگر فشار زیادی به ناحیه وارد شود، ناخن ممکن است جدا شده یا تغییر شکل یابد. در موارد شدید، نیاز به تخلیه هماتوم یا درمان تخصصی وجود دارد.
- ایجاد لکه تیره یا قرمز در زیر ناخن
- درد یا حساسیت به لمس
- تغییر فرم ناخن پس از مدتی
- جدا شدن صدف ناخن در موارد شدید
نتیجه گیری
تغییر رنگ ناخن، پیامی است که بدن برای هشدار نسبت به یک مشکل احتمالی ارسال می‌کند. نادیده گرفتن این علائم ممکن است منجر به پیشرفت بیماری‌هایی شود که در مراحل اولیه به‌راحتی قابل درمان هستند. با بررسی دقیق ظاهر ناخن‌ها و توجه به تغییرات آن‌ها، می‌توانید سلامت خود را بهتر تحت نظر داشته باشید. اگر تغییر رنگ یا بافت ناخن‌ها ادامه‌دار شد یا با علائم دیگری همراه بود، مراجعه به پزشک متخصص پوست یا داخلی بهترین گزینه است.