یک روش درمانی نوید بخش برای سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین انواع سرطان‌ها در جهان به شمار می‌رود. با وجود پیشرفت‌های پزشکی، درمان این نوع سرطان در مراحل پیشرفته یا در حضور جهش‌های ژنتیکی خاص، همچنان چالش‌برانگیز...
سرطان روده بزرگ یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین انواع سرطان‌ها در جهان به شمار می‌رود. با وجود پیشرفت‌های پزشکی، درمان این نوع سرطان در مراحل پیشرفته یا در حضور جهش‌های ژنتیکی خاص، همچنان چالش‌برانگیز است. یکی از سخت‌ترین انواع این سرطان‌ها، مواردی هستند که با جهش در ژن KRAS همراه‌اند. مطالعه‌ای جدید که به‌تازگی منتشر شده است، افق جدیدی را در درمان این بیماران گشوده و استراتژی تازه‌ای را مطرح کرده که می‌تواند موجب بهبود چشم‌گیر در روش‌های درمانی شود.
بازنگری در نقش EGFR در سرطان های مرتبط با جهش KRAS
پیش از این تصور می‌شد که مسیر EGFR در بیماران مبتلا به سرطان‌های دارای جهش KRAS، دیگر هدف درمانی مؤثری نیست. اما یافته‌های جدید برخلاف این باور نشان داده‌اند که حتی در حضور این جهش‌ها، مسدود کردن مسیر سیگنالینگ EGFR می‌تواند بر رفتار تومور تاثیرگذار باشد.
- گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی یا EGFR پروتئینی است که در سطح سلول‌ها قرار دارد و در پاسخ به فاکتورهای رشد، باعث تقسیم و بقاء سلول می‌شود.
- در بسیاری از سرطان‌ها مانند سرطان روده بزرگ، ریه و سینه، فعالیت بیش از حد EGFR باعث رشد بی‌رویه و غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی می‌شود.
- مطالعه‌ی جدید دانشگاه پزشکی وین نشان داده که مهار EGFR حتی در تومورهای دارای جهش KRAS نیز اثربخش بوده و می‌تواند ساختار درمانی فعلی را متحول کند.
استفاده از مدل های پیشرفته آزمایشگاهی برای بررسی دقیق تر پاسخ به درمان
پژوهشگران این مطالعه برای بررسی دقیق‌تر واکنش تومور به مهار EGFR از مدل‌هایی تحت عنوان «ارگانوئید تومور» استفاده کرده‌اند. این مدل‌ها، تومورهای سه‌بعدی ساخته‌شده از سلول‌های واقعی سرطان هستند که در شرایط آزمایشگاهی پرورش یافته‌اند.
- ارگانوئیدها شباهت زیادی به تومورهای انسانی دارند و اطلاعات واقعی‌تر و کاربردی‌تری را در مقایسه با سلول‌های دو بعدی ارائه می‌دهند.
- در این مطالعه، تیم تحقیقاتی اثر حذف EGFR را بر روی ارگانوئیدهای سرطانی موش آزمایش کرد و تغییرات متابولیکی عمیقی را در سلول‌های سرطانی مشاهده کرد.
- نتیجه آزمایش‌ها نشان داد که سرعت گلیکولیز کاهش یافته و در مقابل، سلول‌ها وابستگی بیشتری به گلوتامین پیدا کرده‌اند؛ گلوتامین یکی از اسیدهای آمینه حیاتی در بدن است.
کشف یک آسیب پذیری متابولیکی جدید در سلول های سرطانی
یکی از مهم‌ترین نتایج این پژوهش، شناسایی یک نقطه ضعف جدید در متابولیسم سلول‌های سرطانی بود که می‌تواند به عنوان هدفی درمانی مورد استفاده قرار گیرد. این یافته مسیرهای تازه‌ای را برای توسعه داروهای ضد سرطان باز می‌کند.
- کاهش استفاده از مسیر گلیکولیز نشان می‌دهد که سلول‌ها در حال تغییر مسیرهای تامین انرژی هستند.
- این تغییر وابستگی آن‌ها را به مواد خاصی مانند گلوتامین افزایش می‌دهد، که قابلیت هدف‌گیری با داروهای ویژه را دارد.
- این آسیب‌پذیری فرصتی استثنایی برای طراحی داروهایی فراهم می‌کند که متابولیسم سلول‌های سرطانی را مختل کنند.
نقش محوری ژن Smoc2 و امضای ژنی موثر بر بقاء بیماران
علاوه بر یافته‌های مربوط به EGFR، محققان در این مطالعه ژنی به نام Smoc2 را شناسایی کرده‌اند که نقش مهمی در پاسخ سلول‌های سرطانی به مهار EGFR دارد. این ژن به نظر می‌رسد که در بازتنظیم مسیرهای درون سلولی و متابولیسم سلولی نقش کلیدی ایفا می‌کند.
- فعال شدن Smoc2 باعث بازآرایی شبکه‌های سیگنالینگ درون سلولی شده و مسیرهای جدیدی را فعال می‌کند.
- تحلیل داده‌های گسترده بیماران نشان داده است که فعال شدن یک امضای ژنی خاص در این بیماران با افزایش احتمال بقاء ارتباط مستقیم دارد.
- این کشف، امیدهای جدیدی برای طراحی درمان‌های شخصی‌سازی‌شده در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ ایجاد کرده است.
تقویت مسیر درمانی دوگانه: هدف گیری هم زمان EGFR و KRAS
از آن‌جا که KRAS یکی از دشوارترین اهداف درمانی در سرطان است، ترکیب آن با مسدودسازی EGFR می‌تواند استراتژی موثرتری برای کنترل رشد تومور باشد. پژوهشگران پیشنهاد داده‌اند که درمان‌های آینده باید به‌صورت ترکیبی و چندمحوری طراحی شوند تا از چند مسیر به سلول سرطانی حمله کنند.
مزایای بالقوه این رویکرد ترکیبی:
- افزایش اثربخشی درمان در بیماران با جهش KRAS
- جلوگیری از مقاومت دارویی با حمله از مسیرهای متفاوت
- افزایش طول عمر و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ
نتیجه گیری
نتایج این مطالعه، نقطه عطفی در تحقیقات سرطان روده بزرگ به حساب می‌آید. برای سال‌ها بیماران مبتلا به جهش KRAS گزینه‌های درمانی محدودی در اختیار داشتند. اما اکنون، با شواهدی قوی از تأثیر مسدودسازی EGFR حتی در حضور KRAS، دریچه‌های تازه‌ای برای درمان باز شده است. ترکیب درمان‌های هدفمند جدید می‌تواند رویکردهای فعلی را به‌طور اساسی تغییر دهد و امیدی برای آینده‌ای روشن‌تر در درمان این بیماری ایجاد کند.