ملون؛ میوه ای سالم یا خطرناک؟ بررسی علمی شایعه تراریخته بودن
در سال‌های اخیر، با افزایش آگاهی عمومی نسبت به سلامت و تغذیه، شایعات و اطلاعات نادرست نیز به سرعت گسترش یافته‌اند. یکی از این باورهای ناصحیح، مربوط به تراریخته بودن ملون و خطرناک بودن آن برای سلامتی...
در سال‌های اخیر، با افزایش آگاهی عمومی نسبت به سلامت و تغذیه، شایعات و اطلاعات نادرست نیز به سرعت گسترش یافته‌اند. یکی از این باورهای ناصحیح، مربوط به تراریخته بودن ملون و خطرناک بودن آن برای سلامتی است. این ادعا به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی و میان برخی از مصرف‌کنندگان رواج یافته، بدون آن‌که پشتوانه علمی و مستندات دقیق داشته باشد. در ادامه، به بررسی این موضوع از منظر علمی و نظر رسمی وزارت بهداشت پرداخته‌ایم.
ملون چیست و چرا دچار سوء برداشت شده است؟
پیش از آن‌که درباره ماهیت تراریخته بودن یا نبودن ملون صحبت کنیم، بهتر است این میوه خوشمزه را بهتر بشناسیم. ملون یکی از اعضای خانواده کدوییان (Cucurbitaceae) و از میوه‌های جالیزی است که به دلیل طعم شیرین، بافت لطیف و ارزش تغذیه‌ای بالا در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، محبوبیت فراوان دارد.
برخی افراد به اشتباه تصور می‌کنند که ظاهر درشت یا طعم خاص ملون می‌تواند نشانه دستکاری ژنتیکی باشد. در حالی که این ویژگی‌ها اغلب نتیجه اصلاح سنتی گیاهان از طریق روش‌های کشاورزی متداول هستند، نه تغییرات ژنتیکی در سطح DNA.
آیا ملون تراریخته است؟ نظر رسمی وزارت بهداشت
تراریخته یا “دست‌ورزی شده ژنتیکی”، به محصولاتی گفته می‌شود که ژن‌های آن‌ها از طریق روش‌های مهندسی ژنتیک به‌گونه‌ای تغییر یافته باشند که ویژگی‌هایی خاص مانند مقاومت در برابر آفات یا افزایش ماندگاری در آن‌ها ایجاد شود. این روش با اصلاح ژنتیکی سنتی که طی نسل‌ها در کشاورزی استفاده شده، متفاوت است.
بر اساس اعلام رسمی دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ملون در حال حاضر در ایران و بسیاری از کشورها به عنوان میوه‌ای غیر تراریخته شناخته می‌شود. بنابراین، نگرانی از بابت تراریخته بودن آن، پایه علمی ندارد. این میوه به صورت سنتی کشت می‌شود و حاصل اصلاحات ژنتیکی آزمایشگاهی نیست.
آیا ملون سرطان زا است یا از سرطان پیشگیری می کند؟
یکی از مهم‌ترین شایعاتی که درباره ملون مطرح شده، ارتباط آن با افزایش احتمال ابتلا به سرطان است. این ادعا نیز نادرست است و برخلاف آن، پژوهش‌های معتبر علمی نشان می‌دهند که ملون به دلیل ترکیبات مفید خود، می‌تواند نقش محافظتی در برابر سرطان‌ها ایفا کند.
ملون سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین ث (C)، بتاکاروتن، و ترکیبات کاروتنوئیدی است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کنند. این ترکیبات، جلوی تشکیل رادیکال‌های آزاد را می‌گیرند؛ عواملی که یکی از دلایل اصلی ایجاد سرطان در بدن به شمار می‌روند.
فواید تغذیه ای ملون بر اساس یافته های علمی
ملون نه‌تنها مضر نیست، بلکه خواص متعددی دارد که آن را به یک انتخاب سالم برای رژیم غذایی روزانه تبدیل می‌کند. در ادامه به برخی از این خواص اشاره می‌کنیم:
۱. کاهش فشار خون
ملون به‌دلیل دارا بودن پتاسیم و میزان پایین سدیم، می‌تواند در تنظیم فشار خون مؤثر باشد. مصرف منظم آن به‌ویژه برای افرادی با فشار خون بالا توصیه شده است.
۲. تقویت سیستم ایمنی
وجود ویتامین ث و دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها در ملون، به افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند. این ویتامین، همچنین در بهبود زخم‌ها و سلامت پوست نقش کلیدی دارد.
۳. بهبود سلامت پوست و بینایی
بتاکاروتن موجود در ملون در بدن به ویتامین آ تبدیل می‌شود که برای سلامت چشم، پوست و سیستم ایمنی بسیار حیاتی است. مصرف منظم ملون می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های چشمی مرتبط با افزایش سن کمک کند.
۴. اثرات ضد التهابی و تنظیم چربی خون
بر اساس برخی مطالعات، تخم ملون دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش سطح چربی‌های ناسالم خون مانند LDL کمک کند. این موضوع، آن را به گزینه‌ای مفید برای سلامت قلب و عروق تبدیل کرده است.
نتیجه گیری
بر خلاف تصورات نادرست رایج، ملون نه‌تنها میوه‌ای تراریخته نیست، بلکه یکی از منابع غنی و مفید برای تأمین آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و ترکیبات محافظتی در رژیم غذایی است. ادعای مضر بودن یا سرطان‌زا بودن این میوه، فاقد پشتوانه علمی بوده و تاکنون توسط هیچ مرجع معتبر سلامت تأیید نشده است.
با توجه به ارزش تغذیه‌ای بالای ملون، مصرف آن به‌صورت متعادل، به‌ویژه در فصل گرما، می‌تواند بخشی مؤثر از سبک زندگی سالم را تشکیل دهد. با این حال، مانند هر ماده غذایی دیگر، رعایت تعادل و تنوع در مصرف، کلید اصلی بهره‌مندی از فواید آن خواهد بود.