آیا کودکان و نوجوانان می‌ توانند هر غذایی را بدون محدودیت مصرف کنند؟

یکی از تصورات رایج در میان والدین این است که کودکان و نوجوانان به دلیل تحرک بالا، می‌توانند هر نوع ماده غذایی را بدون محدودیت مصرف کنند. این باور نادرست نه تنها سلامت آن‌ها را تهدید می‌کند، بلکه زمینه‌ساز بیماری‌هایی است که آثار آن‌ها در بزرگسالی ظاهر می‌شود. در این مطلب، به بررسی دقیق نقش تغذیه در سلامت کودکان و نوجوانان، و خطرات مصرف بی‌رویه غذاهای پرکالری یا ناسالم می‌پردازیم.

باور اشتباه: مصرف آزادانه غذا به دلیل تحرک بالا در کودکی

اگرچه کودکان و نوجوانان معمولاً فعال‌تر از بزرگسالان هستند، اما این موضوع دلیل بر آن نیست که می‌توانند به صورت نامحدود غذا مصرف کنند. امروزه با افزایش زمان استفاده از ابزارهای دیجیتال و کاهش سطح تحرک بدنی، سوخت‌وساز بدن نیز کاهش یافته و خطرات تغذیه نادرست بیشتر از گذشته شده است.

• تحرک فیزیکی کودکان نسبت به گذشته کاهش چشمگیری داشته است.
• افزایش زمان استفاده از تلفن همراه، تبلت و بازی‌های ویدئویی، کالری‌سوزی روزانه را کاهش می‌دهد.
• نیاز به انرژی در بدن باید متناسب با سطح فعالیت باشد، نه بیشتر از آن.
• اضافه‌وزن در کودکی می‌تواند در آینده منجر به چاقی مفرط و بیماری‌های مزمن شود.

آسیب‌ های تغذیه ناسالم در دوران رشد

هر ماده غذایی که وارد بدن می‌شود، تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت اندام‌ها و بافت‌های مختلف دارد. تغذیه ناسالم در سنین پایین، حتی اگر اثرات فوری نداشته باشد، در طولانی‌مدت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی را افزایش دهد.

• مصرف زیاد قند، نمک و چربی اشباع‌شده، به تدریج منجر به آسیب سلولی می‌شود.
• تغذیه ضعیف در دوران کودکی، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را در بزرگسالی افزایش می‌دهد.
• کمبود ریزمغذی‌ها مانند آهن، روی و ویتامین‌ها می‌تواند رشد ذهنی و جسمی را مختل کند.
• انتخاب نادرست غذایی در کودکی، الگوی غذایی نادرست در بزرگسالی را تثبیت می‌کند.

دریافت بیش‌ از حد کالری و آغاز چاقی از سنین پایین

کالری مازاد دریافتی که در اثر تغذیه نامتعادل به وجود می‌آید، مستقیماً به اضافه‌وزن منجر می‌شود. کودکان چاق بیش از سایر هم‌سالان در معرض ابتلا به مشکلاتی مانند فشار خون بالا، چربی خون و مقاومت به انسولین هستند که می‌تواند در نهایت به سندروم متابولیک منجر شود.

• افزایش وزن در دوران رشد، ریسک چاقی دائمی را در پی دارد.
• چاقی دوران کودکی با افزایش چربی شکمی، زمینه‌ساز ابتلا به دیابت نوع دو است.
• سندروم متابولیک، ترکیبی از فشار خون بالا، چربی خون بالا و قند خون بالا است.
• با افزایش چاقی، اعتماد به نفس کودکان نیز کاهش یافته و سلامت روان به خطر می‌افتد.

نتیجه‌ گیری

سلامت کودکان و نوجوانان، وابسته به تغذیه متعادل و آگاهانه است. مصرف بی‌رویه مواد غذایی پرکالری، نمکی، شیرین یا چرب، بدون در نظر گرفتن سطح فعالیت بدنی، سلامت نسل آینده را با خطر جدی مواجه می‌کند. والدین باید به جای آزاد گذاشتن فرزندان در انتخاب هر نوع خوراکی، با آموزش تغذیه صحیح و الگوسازی رفتارهای سالم، از شکل‌گیری الگوهای غذایی ناسالم در آینده جلوگیری کنند. پیشگیری از چاقی، بیماری‌های متابولیک و اختلالات رشد، از سفره خانه آغاز می‌شود.