زردی نوزادان: علل، خطرات و روش‌ های درمانی موثر

زردی نوزادان یکی از مسائل رایج در دوران نوزادی است که بسیاری از والدین آن را تجربه می‌کنند. این وضعیت در برخی موارد طبیعی و بی‌خطر است، اما اگر سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد بیش از حد بالا رود و به مغز برسد، می‌تواند به مشکلات جدی مانند آسیب مغزی دائمی منجر شود. بنابراین، تشخیص به موقع و درمان صحیح این مشکل بسیار حیاتی است تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

چرا زردی نوزادان پیش می‌ آید؟

زردی نوزادی به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد ایجاد می‌شود. بیلی‌روبین ماده‌ای است که از تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود و به طور طبیعی باید توسط کبد دفع شود. در نوزادان، به ویژه در روزهای اول تولد، سیستم کبدی هنوز به طور کامل توسعه نیافته است و این امر می‌تواند باعث تجمع بیلی‌روبین و بروز زردی شود. در این بخش به بررسی دلایل مختلف بروز زردی در نوزادان خواهیم پرداخت.

علل طبیعی و فیزیولوژیک زردی

بیش از ۶۰ درصد نوزادان سالم درجاتی از زردی را تجربه می‌کنند. در اغلب این موارد، زردی به طور طبیعی از بین می‌رود و نیازی به درمان خاصی ندارد. اما در صورت بالا بودن سطح بیلی‌روبین، این وضعیت می‌تواند به مشکلات جدی‌تر مانند کرنیکتروس (آسیب مغزی ناشی از زردی) منجر شود.

ناهماهنگی‌ های خونی و بیماری‌ های مادرزادی

برخی از نوزادان به دلیل ناهماهنگی‌های خونی میان مادر و نوزاد، به ویژه در موارد ناسازگاری Rh، دچار زردی می‌شوند. در این شرایط، بدن نوزاد گلبول‌های قرمز بیشتری از دست می‌دهد که باعث تولید بیلی‌روبین اضافی می‌شود.

مشکلات کبدی و بیماری‌ های متابولیکی

در بعضی موارد، مشکلات کبدی یا اختلالات متابولیکی مانند کمبود آنزیم‌های خاص (مثل G6PD) می‌تواند مانع از دفع بیلی‌روبین از بدن نوزاد شود و منجر به بروز زردی شدید شود. همچنین بیماری‌هایی مانند سندرم کریگلر–نجار و هیپوتیروئیدی مادرزادی نیز از عوامل مهم هستند.

روش‌ های درمان زردی نوزادان

درمان زردی نوزادان بستگی به شدت وضعیت و علت آن دارد. روش‌های مختلفی برای کاهش سطح بیلی‌روبین و جلوگیری از آسیب‌های مغزی وجود دارد که در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

فتوتراپی: درمان اصلی زردی

شایع‌ترین و مؤثرترین روش درمان زردی نوزادی، فتوتراپی است. در این روش، نور خاصی به پوست نوزاد تابیده می‌شود که باعث تجزیه بیلی‌روبین و تسهیل دفع آن از بدن نوزاد می‌شود. این روش باید با دقت و به‌طور مناسب انجام شود تا به بهترین نتیجه دست یافت.

درمان در منزل با فتوتراپی خانگی

در شرایط خاص، می‌توان درمان زردی نوزاد را در منزل نیز انجام داد. استفاده از دستگاه‌های فتوتراپی خانگی در صورتی که نوزاد سالم بوده، وزن مناسبی داشته باشد و سطح بیلی‌روبین آن خیلی بالا نباشد، می‌تواند موثر باشد. البته این درمان در نوزادانی که مشکلات خونی دارند باید با احتیاط انجام شود.

تعویض خون: درمان در موارد شدید

در مواردی که سطح بیلی‌روبین بسیار بالا باشد و خطر آسیب مغزی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به تعویض خون باشد. در این روش، بخش عمده‌ای از خون نوزاد با خون تازه جایگزین می‌شود تا سطح بیلی‌روبین کاهش یابد و از آسیب‌های مغزی جلوگیری شود.

پیشگیری و مراقبت از نوزاد مبتلا به زردی

تشخیص سریع و درمان به موقع زردی می‌تواند از بروز عوارض جدی و جبران‌ناپذیر جلوگیری کند. والدین باید به محض مشاهده علائم زردی مانند زرد شدن پوست و چشم‌های نوزاد، به پزشک مراجعه کنند تا سطح بیلی‌روبین به‌طور دقیق اندازه‌گیری شده و درمان لازم انجام شود. همچنین، تغذیه مناسب و شیردهی صحیح نقش مهمی در جلوگیری از تشدید زردی دارد.

نتیجه‌ گیری

اگرچه زردی نوزادان در بسیاری از موارد طبیعی است و خود به خود برطرف می‌شود، اما این وضعیت نباید نادیده گرفته شود. در صورت عدم درمان یا توجه به موقع، زردی می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند آسیب مغزی منجر شود. بنابراین، مراقبت‌های به‌موقع، تشخیص دقیق و درمان سریع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.