اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟ ترس از جمع و درمان خجالتی بودن شدید

اختلال اضطراب اجتماعی، یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که با ترس و نگرانی شدید در موقعیت‌های اجتماعی و روابط با دیگران مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً از ارزیابی منفی و انتقاد از خود توسط دیگران می‌ترسند و این موضوع می‌تواند بر کیفیت زندگی اجتماعی، شغلی و شخصی آنها تاثیرات منفی زیادی بگذارد. این اختلال نه تنها در برخورد با افراد غریبه، بلکه حتی در مواجهه با دوستان یا اعضای خانواده نیز ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.

در این مقاله به طور دقیق‌تر به بررسی اختلال اضطراب اجتماعی، علل آن، علائم، عواقب و روش‌های درمانی آن پرداخته خواهد شد تا کمک کنیم که افراد با این اختلال، بتوانند آن را شناسایی کرده و در مسیر درمان آن گام بردارند.

علائم اختلال اضطراب اجتماعی

افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنند که در موقعیت‌های اجتماعی، به ویژه زمانی که باید در مرکز توجه قرار گیرند، شدت بیشتری پیدا می‌کند. این علائم ممکن است از اضطراب ساده و کم‌وبیش قابل تحمل تا حملات وحشتناک و جدی اضطرابی باشد. برخی از علائم رایج عبارتند از:

• ترس از ارزیابی منفی: یکی از شایع‌ترین علائم اختلال اضطراب اجتماعی، ترس شدید از ارزیابی منفی توسط دیگران است. فرد ممکن است فکر کند که دیگران او را قضاوت می‌کنند یا از او خوششان نمی‌آید.
• عرق کردن و لرزش: در موقعیت‌های اجتماعی، ممکن است فرد دچار تعریق زیاد، لرزش یا تپش قلب شود. این علائم فیزیکی می‌توانند به‌طور قابل توجهی ناتوان‌کننده شوند.
• اضطراب و نگرانی بیش از حد: افراد مبتلا به این اختلال اغلب قبل از حضور در موقعیت‌های اجتماعی یا حتی روزها قبل از آن، دچار نگرانی و اضطراب می‌شوند. این نگرانی‌ها معمولاً مربوط به ترس از شرم یا بی‌احترامی است.
• اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی: بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی به‌خاطر ترس از مواجهه با دیگران، از شرکت در موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کنند. این اجتناب می‌تواند منجر به انزوا و کاهش کیفیت زندگی اجتماعی فرد شود.

علل اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی مانند بسیاری از اختلالات روانشناختی، دارای علل پیچیده‌ای است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی را شامل می‌شود. برخی از این عوامل عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان می‌دهند که اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است در خانواده‌ها بیشتر دیده شود. اگر یکی از والدین یا دیگر اعضای نزدیک خانواده دچار اضطراب اجتماعی باشند، احتمال ابتلا به این اختلال در فرزند نیز افزایش می‌یابد.
• آسیب‌های روانی یا تجربیات منفی اجتماعی: تجارب منفی در دوران کودکی، مانند تحقیر شدن، طرد شدن یا تجربه حملات اضطرابی در موقعیت‌های اجتماعی، می‌تواند باعث شروع اختلال اضطراب اجتماعی شود.
• نقص در تنظیم احساسات: افرادی که دچار اضطراب اجتماعی هستند، ممکن است در مدیریت احساسات خود دچار مشکل باشند. این افراد معمولاً به‌طور زیاد و اغراق‌آمیز به ارزیابی‌های منفی از خود توجه می‌کنند.
• عوامل محیطی: محیط اجتماعی و فرهنگی فرد نیز می‌تواند در بروز این اختلال تأثیرگذار باشد. به‌ویژه در جوامعی که انتظارات اجتماعی بالایی وجود دارد یا ارزش زیادی برای ظاهر اجتماعی قائل می‌شوند، احتمال بروز اضطراب اجتماعی بیشتر است.

تفاوت اضطراب اجتماعی و خجالتی بودن

اغلب افراد تفاوت بین اختلال اضطراب اجتماعی و خجالتی بودن را نمی‌دانند. در حالی که هر دو ممکن است با ترس از موقعیت‌های اجتماعی همراه باشند، تفاوت‌های مهمی وجود دارد:

• خجالتی بودن: خجالتی بودن یک ویژگی شخصیتی است که معمولاً در موقعیت‌های جدید یا ناشناخته باعث نگرانی و اضطراب می‌شود، اما این ترس به‌طور عمومی موجب اختلال در عملکرد فرد در زندگی روزمره نمی‌شود.
• اختلال اضطراب اجتماعی: برخلاف خجالتی بودن، اختلال اضطراب اجتماعی به‌طور مداوم زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است از انجام بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی اجتناب کند و از ترس‌های خود به‌طور مداوم رنج ببرد.

تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی

تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً توسط یک روانشناس یا روانپزشک انجام می‌شود. این تشخیص شامل بررسی علائم، تاریخچه پزشکی و روانی فرد، و ارزیابی شدت علائم است. برخی از معیارهای تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی عبارتند از:

• وجود ترس یا اضطراب شدید در بیشتر موقعیت‌های اجتماعی که حداقل به مدت شش ماه ادامه یابد.
• واکنش‌های جسمی مانند تعریق، لرزش یا تپش قلب که در مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی ایجاد می‌شود.
• تاثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد: این اختلال باید به‌قدری شدید باشد که موجب اختلال در فعالیت‌های روزمره فرد از جمله شغل، تحصیل و روابط شخصی شود.

درمان اختلال اضطراب اجتماعی

خوشبختانه، اختلال اضطراب اجتماعی قابل درمان است و روش‌های مختلفی برای کاهش علائم آن وجود دارد. درمان‌ها به‌طور معمول شامل روش‌های روانشناختی، دارویی یا ترکیبی از هر دو می‌شوند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

1. روان درمانی (Cognitive Behavioral Therapy – CBT):

یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای اختلال اضطراب اجتماعی، درمان شناختی-رفتاری (CBT) است. این درمان به فرد کمک می‌کند تا باورهای منفی خود را شناسایی کرده و آنها را با باورهای واقع‌بینانه‌تر جایگزین کند. همچنین، فرد به‌طور تدریجی در موقعیت‌های اجتماعی قرار می‌گیرد تا بتواند به تدریج از اضطراب خود بکاهد.

2. دارو درمانی:

برای برخی از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی می‌توانند مفید باشند. داروهایی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) یا بنزودیازپین‌ها ممکن است برای کاهش علائم اضطراب اجتماعی تجویز شوند. با این حال، دارو درمانی معمولاً همراه با روان درمانی برای نتیجه بهتر استفاده می‌شود.

3. درمان‌ های اجتماعی و گروهی:

در بعضی موارد، درمان‌های گروهی نیز می‌توانند مفید باشند. در این درمان‌ها، فرد به‌طور مستقیم با دیگران مواجه می‌شود و به‌طور تدریجی در محیط‌های اجتماعی قرار می‌گیرد تا به مرور اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.

4. آموزش مهارت‌ های اجتماعی:

افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است به مهارت‌های اجتماعی ویژه‌ای نیاز داشته باشند. این مهارت‌ها شامل تقویت اعتماد به نفس، یادگیری نحوه برخورد با دیگران در موقعیت‌های اجتماعی و تمرین رفتارهای مثبت است.

نتیجه‌ گیری

اختلال اضطراب اجتماعی یکی از شایع‌ترین اختلالات اضطرابی است که می‌تواند به‌طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. علائم این اختلال ممکن است از نگرانی‌های روزمره شروع شده و در نهایت به‌طور کامل فرد را از فعالیت‌های اجتماعی محروم کند. خوشبختانه، درمان‌های موثر زیادی وجود دارد که می‌توانند به فرد کمک کنند تا ترس‌ها و نگرانی‌های خود را کاهش دهد و به زندگی اجتماعی خود بازگردد. اگر شما یا کسی که می‌شناسید از این اختلال رنج می‌برید، مراجعه به متخصصان روانشناس و روانپزشک می‌تواند گام اول در مسیر بهبودی باشد.