آشنایی کامل با اختلال بلع در نوزادان؛ علائم، دلایل و روش های درمان

اختلال بلع در نوزادان یکی از مشکلات شایع ولی نگران کننده ای است که می تواند روند رشد و تغذیه آن ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی مانند اختلالات عصبی یا مشکلات ساختاری ایجاد شود و در صورت عدم تشخیص به موقع، عوارض جدی تری مانند سوءتغذیه یا عفونت ریوی به دنبال داشته باشد. شناخت دقیق علائم هشدار دهنده و آگاهی از روش های درمانی موثر، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی نوزادان مبتلا ایفا می کند.

اختلال بلع در نوزادان چیست؟

بلع یک فرآیند بیولوژیکی پیچیده است که نیاز به هماهنگی بین عضلات دهان، حلق، حنجره و مری دارد. اگر این هماهنگی به درستی انجام نشود، نوزاد در خوردن شیر یا غذا دچار مشکل می شود و این وضعیت به نام اختلال بلع یا دیسفاژی شناخته می شود. این اختلال می تواند از مشکلات خفیف تا موارد شدید که نیازمند مداخلات پزشکی هستند، متغیر باشد.

• ناهماهنگی عضلانی یا ضعف در عضلات دهان و گلو.
• اختلالات عصبی که مسیرهای کنترل کننده بلع را تحت تاثیر قرار می دهند.
• مشکلات ساختاری مانند شکاف کام یا تنگی مری.
• خطر بروز آسپیراسیون (ورود مایعات یا غذا به ریه) و عفونت ریوی.

علائم هشداردهنده اختلال بلع در نوزادان

شناسایی زودهنگام علائم اختلال بلع، کلید اصلی پیشگیری از مشکلات شدیدتر مانند سوءتغذیه و عفونت است. بسیاری از این علائم در حین شیر دادن یا بعد از آن ظاهر می شوند و نیاز به ارزیابی تخصصی دارند.

• ضعف یا مشکل در مکیدن صحیح سینه یا شیشه شیر.
• بی قراری، گریه یا ناراحتی هنگام تغذیه که می تواند نشانه رفلاکس یا حساسیت باشد.
• سرفه یا خفگی مکرر حین یا بعد از خوردن شیر.
• طولانی شدن غیرعادی زمان تغذیه، بیش از ۳۰ دقیقه در هر وعده.
• عدم افزایش وزن مناسب با سن و یا حتی کاهش وزن در نوزاد.

دلایل رایج بروز اختلال بلع در نوزادان

اختلال بلع می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که از مشکلات عصبی گرفته تا ناهنجاری های ساختاری متفاوت است. شناخت دقیق علت، به پزشکان کمک می کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کنند.

• اختلالات عصبی مانند فلج مغزی یا آسیب هنگام تولد که عملکرد بلع را مختل می کنند.
• ناهنجاری های ساختاری همچون شکاف کام یا انسداد مری.
• بیماری های عضلانی مثل دیستروفی عضلانی که قدرت و هماهنگی عضلات مربوط به بلع را کاهش می دهند.
• رفلاکس شدید معده ای که باعث تحریک مکرر مسیر بلع می شود.

روش های درمان اختلال بلع در نوزادان

درمان اختلال بلع در نوزادان باید توسط تیمی متشکل از متخصصان گفتاردرمانی، تغذیه، اطفال و در صورت نیاز، جراحی انجام شود. هدف اصلی، بهبود ایمنی تغذیه و پیشگیری از عوارض طولانی مدت است.

• گفتاردرمانی تخصصی با تمرکز بر بهبود حرکات دهان و هماهنگی بلع.
• تغییر وضعیت بدن نوزاد در حین تغذیه به حالت نیمه نشسته برای جلوگیری از آسپیراسیون.
• استفاده از غذاهای غلیظ شده یا تغییر قوام مایعات برای آسان تر شدن بلع.
• در موارد شدید، استفاده از لوله تغذیه بینی-معده ای یا گاواژ برای تأمین مواد مغذی حیاتی.
• آموزش والدین درباره تکنیک های تغذیه ای ایمن و نشانه های هشدار دهنده.

نکات جدید و به روز درباره مدیریت اختلال بلع در نوزادان

تحقیقات جدید نشان داده است که درمان های مبتنی بر تحریک عصبی (مانند تحریک مغناطیسی تراکمی) می تواند در برخی نوزادان با اختلالات عصبی موثر باشد. همچنین استفاده از فناوری های نوین مانند ویدئوفلوروسکوپی (بررسی حرکت بلع با اشعه ایکس) کمک می کند تا نوع اختلال به صورت دقیق تشخیص داده شود و برنامه درمانی مناسب تر طراحی شود.

نتیجه گیری

اختلال بلع در نوزادان یک وضعیت جدی است که نیازمند توجه ویژه و مداخله سریع می باشد. والدین باید با مشاهده کوچکترین نشانه های اختلال، به پزشک مراجعه کنند تا روند درمانی به موقع آغاز شود. آگاهی، تشخیص زودهنگام و همکاری با تیم تخصصی درمان، می تواند آینده ای سالم تر برای نوزادان مبتلا به این مشکل به ارمغان بیاورد.