شناخت علائم سکته قلبی؛ دانشی حیاتی که می تواند جان شما را نجات دهد
سکته قلبی یا حمله قلبی (Heart Attack)، یکی از خطرناک ترین شرایط اورژانسی پزشکی است که می تواند در عرض چند دقیقه منجر به مرگ یا ناتوانی شدید شود. این عارضه، اغلب زمانی رخ می دهد که جریان خون به...
سکته قلبی یا حمله قلبی (Heart Attack)، یکی از خطرناک ترین شرایط اورژانسی پزشکی است که می تواند در عرض چند دقیقه منجر به مرگ یا ناتوانی شدید شود. این عارضه، اغلب زمانی رخ می دهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به طور ناگهانی مسدود می شود. آگاهی از علائم سکته قلبی و واکنش سریع به آن، نقشی حیاتی در نجات جان فرد ایفا می کند.
در این مقاله، شما را با علائم رایج و کمتر شناخته شده سکته قلبی، عوامل خطر، راهکارهای پیشگیری و روش های درمان آشنا می کنیم.
سکته قلبی دقیقا چگونه رخ می دهد؟
سکته قلبی زمانی اتفاق می افتد که یکی از شریان های کرونری قلب مسدود شود. این انسداد معمولا به دلیل تجمع پلاک های چربی (کلسترول) و ایجاد لخته خون ایجاد می شود. وقتی جریان خون قطع می شود، بخشی از عضله قلب از اکسیژن محروم می شود و شروع به مردن می کند.
هرچه انسداد بیشتر طول بکشد، آسیب وارد شده به بافت قلب گسترده تر خواهد بود. بنابراین سرعت عمل در تشخیص و درمان، کلید اصلی نجات جان بیمار است.
علائم رایج سکته قلبی که نباید نادیده گرفته شوند
علائم سکته قلبی می توانند در افراد مختلف متفاوت باشند، اما برخی نشانه ها در بیشتر بیماران دیده می شوند و باید آن ها را جدی گرفت.
سکته قلبی همیشه با درد شدید در قفسه سینه همراه نیست. گاهی علائم ممکن است خفیف یا گمراه کننده باشند، به خصوص در زنان و افراد مسن. بنابراین، آگاهی از طیف گسترده ای از علائم، بسیار مهم است.
- درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه (اغلب در وسط یا سمت چپ)
- احساس سنگینی، فشار یا سوزش در قفسه سینه
- انتشار درد به دست چپ، فک، گردن، شانه یا پشت
- تعریق شدید و ناگهانی
- تنگی نفس، حتی در حالت استراحت
- تهوع یا استفراغ (ویژه در زنان)
- احساس اضطراب، گیجی یا ضعف شدید
- رنگ پریدگی یا سرد شدن پوست
نکته مهم: اگر این علائم بیش از چند دقیقه طول کشیدند، هرگز منتظر نمانید و فوراً با اورژانس تماس بگیرید (شماره ۱۱۵ در ایران).
علائم سکته قلبی در زنان و افراد دیابتی ممکن است متفاوت باشد
برخی از بیماران، به خصوص زنان، سالمندان و افراد مبتلا به دیابت، ممکن است علائم معمول سکته قلبی را تجربه نکنند. در این موارد، سکته قلبی ممکن است «خاموش» و بدون درد مشخص بروز کند.
در این افراد ممکن است علائمی مانند خستگی شدید، بی قراری، تنگی نفس یا تهوع مشاهده شود که به راحتی با مشکلات گوارشی یا استرس اشتباه گرفته می شود.
چه عواملی احتمال سکته قلبی را افزایش می دهند؟
سکته قلبی نتیجه تجمع عوامل خطر در طول زمان است. برخی از این عوامل قابل تغییر هستند و می توان با سبک زندگی سالم آن ها را کنترل کرد. با شناخت این عوامل، می توان با پیشگیری مؤثر از بروز سکته قلبی جلوگیری کرد یا آن را به تأخیر انداخت.
- فشار خون بالا
- کلسترول و تری گلیسیرید بالا
- دیابت کنترل نشده
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
- چاقی مفرط و اضافه وزن
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی
- کم تحرکی و بی تحرکی فیزیکی
- استرس شدید و مداوم
- تغذیه نامناسب (پرچرب، شور و پرقند)
چگونه از بروز سکته قلبی پیشگیری کنیم؟
با رعایت برخی نکات ساده و تغییر سبک زندگی، می توان احتمال بروز سکته قلبی را تا حد زیادی کاهش داد. پیشگیری مؤثر، همیشه بهتر و کم هزینه تر از درمان است.
پیشگیری از سکته قلبی باید از دوران جوانی آغاز شود. مراجعه منظم به پزشک و کنترل وضعیت قلبی، قدم اول در محافظت از سلامت قلب است.
- مصرف مواد غذایی کم نمک، کم چرب و سرشار از فیبر
- ترک کامل سیگار و قلیان
- ورزش منظم و روزانه (حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی تند)
- کنترل فشار خون و قند خون به کمک پزشک
- کاهش وزن در صورت اضافه وزن یا چاقی
- پرهیز از استرس های شدید و کنترل آن با تکنیک های آرام سازی
- معاینه و آزمایش های دوره ای از جمله نوار قلب، چربی خون و تست استرس
چه کاری باید بلافاصله پس از مشاهده علائم انجام داد؟
در مواجهه با علائم سکته قلبی، هیچ چیز به اندازه تماس فوری با اورژانس اهمیت ندارد. تأخیر در تصمیم گیری می تواند منجر به مرگ یا آسیب های شدید شود.
سکته قلبی بر خلاف تصور عمومی، نباید با مصرف قرص های خانگی مانند آسپرین یا نیتروگلیسیرین بدون تجویز پزشک درمان شود. هر گونه تصمیم درمانی باید توسط پزشک اورژانس انجام شود.
- با اورژانس تماس بگیرید.
- از رانندگی خودداری کنید و منتظر کمک بمانید.
- در صورت هوشیاری، بیمار را به حالت نشسته یا نیمه درازکش قرار دهید.
روش های درمان سکته قلبی
درمان سکته قلبی باید به سرعت و تحت نظر متخصصین اورژانس انجام شود. نوع درمان بسته به میزان انسداد رگ و شرایط بیمار تعیین می شود.
هدف اصلی درمان، باز کردن مسیر جریان خون به قلب و جلوگیری از آسیب بیشتر به عضله قلبی است. تأخیر در درمان، خطر ایست قلبی یا نارسایی قلبی را افزایش می دهد.
- داروهای ضد لخته خون (مانند آسپیرین، کلوپیدوگرل)
- استفاده از آنژیوپلاستی و بالون برای باز کردن رگ مسدود شده
- جراحی بای پس در موارد پیچیده
- توان بخشی بعد از سکته شامل تغییر سبک زندگی، مصرف دارو و درمان های روانی
جمع بندی
سکته قلبی یکی از جدی ترین شرایط تهدیدکننده زندگی است که هر فردی، در هر سنی ممکن است با آن مواجه شود. با شناخت علائم هشدار دهنده، اقدام فوری و تغییر سبک زندگی، می توان خطر این بیماری را به حداقل رساند.
یادگیری علائم سکته قلبی برای همه افراد خانواده ضروری است. دانستن این اطلاعات، می تواند تفاوت میان زندگی و مرگ را رقم بزند.