افزایش نگران‌ کننده موارد سرخک در ایران؛ تمرکز ابتلا در میان مهاجران خارجی

شیوع دوباره بیماری سرخک در برخی نقاط ایران، زنگ خطری جدی برای نظام سلامت کشور به‌حساب می‌آید. این بیماری ویروسی که سال‌ها با اجرای برنامه‌های واکسیناسیون گسترده تقریباً مهار شده بود، اکنون با ورود مهاجران واکسینه‌نشده از کشورهای همسایه، در حال بازگشت است. آمارها نشان می‌دهند که بیشتر مبتلایان، از میان اتباع خارجی بوده‌اند که پوشش ایمن‌سازی مناسبی در کشور مبدأ نداشته‌اند.

افزایش آمار ابتلا به سرخک در ایران

با شروع سال جاری، بیش از هزار مورد ابتلا به بیماری سرخک در ایران گزارش شده است. این آمار قابل‌توجه زنگ خطری برای سلامت عمومی محسوب می‌شود، به‌ویژه آنکه بیشتر مبتلایان از میان مهاجران خارجی هستند که از کشورهای با سطح پایین واکسیناسیون وارد ایران شده‌اند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده است که عمده این موارد مربوط به اتباع افغانستان و پاکستان است که از مرزهای شرقی وارد کشور می‌شوند. این کشورها در سال‌های اخیر به دلایل مختلف، از جمله درگیری‌های داخلی و ضعف زیرساخت‌های بهداشتی، نتوانسته‌اند پوشش مناسبی برای واکسیناسیون سرخک فراهم کنند.

اهمیت واکسیناسیون در مهار بیماری

واکسیناسیون مؤثرترین راه پیشگیری از بیماری‌های ویروسی مانند سرخک است. در ایران، واکسن سرخک به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده در دو نوبت برای کودکان در ۹ و ۱۸ ماهگی تزریق می‌شود. پوشش واکسیناسیون سرخک در کشور هم‌اکنون بیش از ۹۵ درصد اعلام شده است که مطابق با استانداردهای جهانی است.

با این حال، ورود افراد واکسینه‌نشده می‌تواند این سیستم ایمنی جمعی را دچار اختلال کند. عدم واکسیناسیون در جمعیت‌های مهاجر خطر ایجاد کانون‌های شیوع و طغیان بیماری را افزایش می‌دهد، حتی در کشورهایی با پوشش ایمن‌سازی بالا.

مشخصات بیماری سرخک و میزان سرایت‌ پذیری آن

سرخک یکی از مسری‌ترین بیماری‌های ویروسی شناخته‌شده است که به‌وسیله قطرات تنفسی منتقل می‌شود. این بیماری معمولاً با علائمی مانند تب بالا، سرفه، آب‌ریزش بینی و بثورات پوستی آغاز می‌شود. دوره نهفتگی بیماری حدود ۱۰ تا ۱۴ روز است و در صورت عدم درمان، می‌تواند به عوارض شدیدی مانند ذات‌الریه، التهاب مغزی و حتی مرگ منجر شود.

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرخک هنوز هم یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در میان کودکان کشورهای کم‌درآمد به‌شمار می‌رود، به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به خدمات بهداشتی محدود است.

موقعیت ایران در کنترل جهانی سرخک

ایران از جمله کشورهای منطقه مدیترانه شرقی است که موفق به دریافت تأییدیه رسمی “حذف سرخک” از سوی سازمان جهانی بهداشت شده است. کشورهای دیگر این فهرست شامل بحرین، عمان و مصر هستند. با این حال، این تأییدیه دائمی نیست و مستلزم نظارت دقیق، ارائه گزارش‌های سالیانه و مقابله سریع با هرگونه طغیان بیماری است.

در سال‌های اخیر، ورود مهاجران از کشورهای همسایه، ایران را در معرض تهدیدهای جدیدی قرار داده است که در صورت عدم مدیریت، می‌تواند به کاهش اعتبار بین‌المللی نظام سلامت کشور در زمینه مهار بیماری‌های واگیر منجر شود.

اقدامات وزارت بهداشت برای مهار شیوع سرخک

وزارت بهداشت ایران با هدف جلوگیری از گسترش بیماری، برنامه‌هایی برای واکسیناسیون اضطراری در مناطق مرزی و جمعیت‌های پرخطر اجرا کرده است. تاکنون بیش از ۲۳۵ هزار نفر از اتباع خارجی ساکن ایران، در گروه سنی ۹ تا ۳۰ سال، به‌صورت رایگان تحت پوشش واکسن سرخک قرار گرفته‌اند.

نکته قابل‌توجه این است که برای دریافت واکسن، ارائه هیچ‌گونه مدرک شناسایی خاصی از سوی اتباع خارجی الزامی نیست. این اقدام، در راستای حفاظت از سلامت عمومی و جلوگیری از ایجاد کانون‌های بالقوه شیوع انجام شده است.

توصیه‌ های بهداشتی برای پیشگیری فردی و جمعی

با توجه به شدت سرایت‌پذیری ویروس سرخک، همکاری همه‌جانبه شهروندان با نظام سلامت کشور ضروری است. رعایت توصیه‌های بهداشتی و واکسیناسیون به‌موقع، دو راهکار اساسی برای پیشگیری از بروز بیماری هستند.

• در صورت مشاهده علائمی مانند تب، بثورات پوستی و سرفه شدید، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
• از سفر به مناطق دارای موارد گزارش‌شده خودداری کنید، به‌ویژه در مناطق مرزی.
• اگر فرزند شما هنوز دو نوبت واکسن سرخک را دریافت نکرده است، برای تکمیل واکسیناسیون به مراکز بهداشتی مراجعه نمایید.

نتیجه‌ گیری

اگرچه ایران توانسته است با اجرای برنامه‌های جامع بهداشت عمومی، سرخک را در سطح ملی کنترل کند، اما ورود افراد واکسینه‌نشده از کشورهای همسایه تهدیدی جدی برای این دستاوردها به شمار می‌آید. اجرای واکسیناسیون فراگیر، پایش مداوم جمعیت‌های مهاجر و ارتقاء آگاهی عمومی نسبت به اهمیت ایمن‌سازی، سه اصل کلیدی برای مهار پایدار این بیماری هستند. سلامت عمومی مسئولیتی جمعی است و مشارکت همه‌جانبه مردم در آن، تضمین‌کننده آینده‌ای ایمن‌تر خواهد بود.