آغاز عصر تازه در داروسازی: پایان تزریقات با کمک پروتئین CD36

تاکنون بسیاری از داروهای مؤثر، به‌ویژه در درمان بیماری‌های جدی مانند سرطان مغز یا آلزایمر، تنها به شکل تزریقی قابل مصرف بودند. اما اکنون، پژوهشی پیشگامانه از ایالات متحده، نوید دهنده انقلابی در صنعت داروسازی است؛ دستاوردی که ممکن است برای همیشه وابستگی به سوزن‌های تزریقی را از بین ببرد و راه را برای تولید داروهای خوراکی با اثربخشی بالا هموار سازد.

کشفی بزرگ با محوریت پروتئین CD36؛ راهی تازه برای ورود داروها به سلول

در بسیاری از موارد، محدودیت‌های زیستی و ساختاری بدن مانع از جذب مناسب داروهای پیچیده و حجیم می‌شوند. با این حال، تیمی از محققان دانشگاه علوم سلامت تگزاس به رهبری دکتر هونگ یو لی، موفق به شناسایی نقش کلیدی پروتئینی به نام CD36 در تسهیل ورود داروها به داخل سلول‌ها شده‌اند.

CD36 پروتئینی است که روی سطح سلول‌ها قرار دارد و با فعال‌سازی فرایندی به نام اندوسیتوز، می‌تواند مولکول‌های بزرگ دارویی را به داخل سلول هدایت کند. این مکانیسم، قواعد قدیمی داروسازی را به چالش کشیده است.

پایان وفاداری به قانون پنجم داروسازی؟

سال‌هاست که در دنیای داروسازی، قانونی به نام “قانون پنجم” مطرح است که بر اساس آن داروهای خوراکی باید وزن مولکولی کم و خاصیت چربی‌دوستی داشته باشند تا از غشای سلولی عبور کنند. اما پروتئین CD36 این قاعده را زیر سؤال برده است.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سلول‌هایی با سطح پایین CD36، به‌طور محسوسی در جذب داروهای حجیم ناکارآمد هستند و این جذب ممکن است تا ۱۹ برابر کاهش یابد. این یافته، تحول بزرگی در طراحی داروهای خوراکی به شمار می‌آید.

افزایش جذب و اثربخشی داروهای ضد سرطان با تقویت پیوند با CD36

پس از شناسایی نقش کلیدی CD36، پژوهشگران توانستند ساختار شیمیایی برخی داروهای ضد سرطان را به‌گونه‌ای اصلاح کنند که پیوند قوی‌تری با این پروتئین برقرار کنند. نتیجه، افزایش چشمگیر جذب دارو توسط سلول‌ها و همچنین بهبود قابل توجه در اثرگذاری آن‌ها بر بافت‌های سرطانی بود.

این اصلاح ساختاری گامی به سوی درمان مؤثرتر سرطان‌هایی است که نیاز به دوزهای بالا یا درمان‌های تهاجمی دارند، ولی اکنون می‌توان آن‌ها را به صورت قرص در دسترس قرار داد.

امیدی تازه برای درمان بیماری‌ های صعب‌ العلاج به شیوه‌ ای آسان تر

پژوهشگران معتقدند که مزیت این کشف تنها محدود به درمان سرطان نیست. از آن‌جایی که پروتئین CD36 در بخش‌های مختلف بدن از جمله روده، مغز، کبد و پوست وجود دارد، می‌توان امیدوار بود که این فناوری در درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، از جمله اختلالات عصبی مانند آلزایمر، نیز موثر واقع شود.

مهم‌تر اینکه عبور از سد خونی-مغزی، که تاکنون مانعی جدی در مسیر درمان بیماری‌های مغزی بوده است، اکنون با بهره‌گیری از CD36 ممکن شده است.

گامی رو به جلو در دسترسی آسان‌ تر بیماران به دارو

با فراهم شدن امکان تبدیل داروهای تزریقی به شکل خوراکی، نه تنها روند درمان برای بیماران ساده‌تر می‌شود، بلکه عوارض ناشی از تزریق، درد، ترس از سوزن و هزینه‌های بالای مراقبت‌های پزشکی نیز به شدت کاهش خواهد یافت. همچنین این نوآوری می‌تواند در شرایط بحرانی مانند اپیدمی‌ها یا مناطق محروم که دسترسی به خدمات درمانی محدود است، بسیار کاربردی باشد.

داروهای خوراکی جدید می‌توانند تحولی واقعی در سیستم‌های بهداشتی ایجاد کنند، به‌ویژه در کشورهایی که منابع درمانی کافی ندارند.

نتیجه‌ گیری

کشف نقش پروتئین CD36 در جذب داروهای بزرگ به سلول‌ها، انقلابی در مسیر درمان بسیاری از بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج به شمار می‌آید. با استفاده از این فناوری، داروهایی که پیش از این فقط به صورت تزریقی مصرف می‌شدند، می‌توانند به شکل قرص یا کپسول تولید شوند و تجربه درمانی آسان‌تر، ارزان‌تر و مؤثرتری را برای بیماران به ارمغان بیاورند.
بدون شک، آینده درمان، به سمت رویکردهای هوشمندانه‌تر و کمتر تهاجمی پیش می‌رود، و این کشف یکی از نخستین گام‌ها در این مسیر روشن است.